Bojownikom niepodległości

Henryk Boryczka

(1884–1943)

Urodził się 5 lipca 1884 r. Zbylitowskiej Górze pow. Tarnów. Syn Marcina, kowala, oraz Agaty ze Skowronów.
Maturę uzyskał w seminarium nauczycielskim w Tarnowie (1906 r.). Po maturze rozpoczął pracę zawodową jako nauczyciel w szkole powszechnej im. T. Kościuszki w Białej Krakowskiej, a następnie w szkole ćwiczeń przy seminarium nauczycielskim oraz w szkole powszechnej w Lipniku.
Od okresu pobytu w seminarium nauczycielskim członek Tow. Gimnastycznego „Sokół”.
Po wybuchu wojny 26 sierpnia 1914 r. z oddziałem „Sokoła” wyruszył do Legionów Polskich. Przydzielony do tworzonego 3 pp LP, uczestniczył w walkach w Karpatach, na Bukowinie i w Besarabii oraz na Wołyniu. Jako chor. piech. (z 20 października 1914), a potem ppor. piech. (z 15 grudnia 1915) dowodził plut. Podczas bitwy pod Kościuchnówką 6 lipca 1916 r. w rejonie Wołczecka dostał się do niewoli rosyjskiej. Przebywał w niej w Szadrińsku w gub. permskiej (do 4 września 1918 r.), po czym powrócił do kraju.
Podjął wówczas pracę zawodową jako nauczyciel w Lipniku. W listopadzie 1918 r. uczestniczył w przejmowaniu władzy przez Powiatowy Komitet Wykonawczy Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Białej.
Brał udział w walkach z bolszewikami w szeregach 70 pp. Nastepnie w rezerwie. Zweryfikowany jako kpt. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.
Po przejściu do rezerwy kontynuował pracę pedagogiczną. W 1922 r. ukończył Studium Wychowania Fizycznego w Poznaniu i od 1924 r. był nauczycielem wychowania fizycznego w Państwowym Gimnazjum Polskim w Bielsku.
Przez wiele lat członek sekcji wychowania fizycznego przy zarządzie okręgowym Tow. Nauczycieli Szkół Wyższych, członek powiatowego i wojewódzkiego Komitetu Wychowania Fizycznego oraz członek zarządu Koła Przyjaciół Harcerstwa w Bielsku. Od grudnia 1930 r. należał do oddziału PTT w Bielsku. Działacz „Sokoła” (zastępca naczelnika oraz naczelnik wydz. technicznego Śląskiej Dzielnicy „Sokoła”). Był współorganizatorem ogólnopolskich zlotów sokolich w Katowicach (1937 r.) i Orłowej (1939 r.).
Po kampanii 1939 r. uczestniczył w ruchu oporu. Od 4 grudnia tego roku był szefem wydz. cywilnego komendy okręgu śląskiego Zw. Orła Białego ps. „Jarema”. Później komendant obwodu bielskiego ZWZ/AK. Równocześnie pracował zarobkowo w stolarni Borkowskiego w Białej. Aresztowany przez Niemców 21 września 1942 r.
Zmarł 5 stycznia 1943 r. w wyniku odniesionych obrażeń w czasie przesłuchań w więzieniu w Myślenicach.
Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi.
Żonaty z Heleną ze Studenckich, miał z nią synów Zbigniewa (17 X 1924-17 I 1943), żołnierza AK, zmarłego w obozie koncentracyjnym w Auschwitz, oraz Tadeusza.
Jego pamięci poświęcono znaczek wydany staraniem Poczty Solidarność Podbeskidzia.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 251/1931
Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; E. Kopeć, w: Śląski Słownik Biograficzny t. II, Katowice 1979; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; „Monitor Polski” nr 251/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; B. Tuszyński, Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939-1945, Warszawa 1999.