Bojownikom niepodległości

Henryk Budkowski

(1879–1928)

Urodził się 3 lutego 1879 r. w Mińsku Mazowieckim. Syn Józefa, lekarza weterynarii, i Amelii z Kowalewskich.
Ukończył gimnazjum realne w Charkowie, po czym podjął studia w tamtejszym Instytucie Technologicznym.
W 1899 r. powołany do służby w armii rosyjskiej. W 1901 r. ukończył szkołę kawaleryjską w Elizawetgradzie, po czym poświęcił się zawodowej służbie wojskowej. Mianowany ppor. kaw., otrzymał przydział do 13 puł. W pułku tym kolejno awansował do stopnia sztabsrtm. kaw.
W jego składzie wziął udział w I wojnie światowej. Ciężko ranny 16 sierpnia 1914 r., po wyleczeniu się z ran zgłosił się do organizowania polskich formacji u boku armii rosyjskiej.
Od lutego 1915 r. dowodził 1 szw. i dyonem kawalerii w Legionie Puławskim (późniejszy 1 puł). Na jego czele w lipcu 1915 r. wyruszył na front. Wobec szykan władz w tym też miesiącu powrócił do 13 puł. Z dniem 15 lipca awansował na ppłk. kaw. 19 września został ponownie ranny. W lutym 1917 r. przeniesiony do piechoty, sprawował kolejno funkcję dowódcy baonu, zastępcy dowódcy pułku i dowódcy pułku. Z dniem 30 listopada awansował na płk. kaw.
W tym też miesiącu przeszedł do I KP. Pełnił służbę w 1 puł. Po demobilizacji korpusu wyruszył na Murmań, gdzie od 27 maja do 2 lipca 1918 r. dowodził tworzonymi tam polskimi oddziałami. Następnie razem z gen. J. Hallerem wyruszył do Paryża. Tam został członkiem misji francusko-polskiej.
Jednocześnie od 9 września 1918 do 10 kwietnia 1919 r. sprawował funkcję komendanta szkoły wojskowej i centrum wyszkolenia Armii Polskiej w Quintin.
Po powrocie do kraju był oficerem do szczególnych zleceń gen. J. Hallera. Później komendant kwatery głównej. Od lutego 1920 do grudnia 1922 r. zastępca komendanta m. st. Warszawy.
Zweryfikowany jako płk kaw. z 1 czerwca 1919 r., początkowo pozostawał w rezerwie oficerów sztabowych DOK nr IV. Przebywał wówczas na kursie dla wyższych dowódców. Od 31 grudnia 1924 r. sprawował funkcję dowódcy 17 BK. Stanowisko to zajmował do maja 1927 r., kiedy został członkiem Oficerskiego Trybunału Orzekającego.
Zmarł 14 października 1928 r. w Warszawie w następstwie ran odniesionych w pojedynku i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach kw. IV.
Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych, francuską Legią Honorową 5 kl., włoskim orderem św. Maurycego i Łazarza 4 kl., pośmiertnie otrzymał Krzyż Niepodległości.
Żonaty, miał syna Zygmunta.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1932
Źródła

H. Bagiński, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Warszawa 1921; J. Litewski, W. Dziewanowski, Dzieje 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, Oświęcim 2014; „Monitor Polski” nr 64/1932; S. Pomarański, w: Polski Słownik Biograficzny t. III z 1937; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928.