Bojownikom niepodległości

Jadwiga Lewińska

(1889[1892]-po 1931)

lewińska jadwigaUrodziła się 23 lub 28 października 1889 lub 1892 r. w Mińsku Litewskim. Córka Wacława.

W czasie I wojny światowej od 1917 r. należała do przywódczyń Koła Polek im. Ks. Józefa Poniatowskiego w Mińsku Litewskim, zajmującego się wspieraniem działań I Korpusu Polskiego. Jednocześnie należała do Zw. Broni, z czasem wcielonego w skład POW.

Na rozkaz K.N. wyjeżdża do Smoleńska, stanowiacego punkt zborny uwięzionej Polonii, celem zorganizowania tam pomocy jeńcom i zakładnikom. Zadanie to przedstawiało trudności olbrzymie i najeżone było przeszkodami nie do przezwyciężenia. Lewińskiej zagrażało ciągłe aresztowanie i śmierć, ponieważ bolszewicy nie uznawali zbiorowej pomocy więźniom, wszelkie w tym kierunku usiłowania identyfikując ze zbrodnią stanu. Ob. Lewińska szczytnie wywiązała się ze swego zadania. Dzięki niej całe setki więźniów otrzymywały nie tylko codzień gorącą strawę, ale i pokarm duchowy, pociechy i oparcie w męczeńskim żywocie. Wyjednała im również rozmaite ulgi, w rodzaju mniej obostrzonego więzienia.

Ważenie się na taką jawną i niestrudzoną, a w wynikach swych nieocenioną działalność w obcym mieście na oddalonych Kresach, gdzie patriotyczny żywioł polski był już doszczętnie wytrzebiony – było dowodem wielkiej odwagi i poświęcenia, gdyż jako czyn jawnie kontrrewolucyjny, uzależniał los Lewińskiej od widzimisię i samowoli pierwszego lepszego komisarza.

Mimo, że ob. Lewińska działała na oczach komisarzy i agentów, jako wyraźna kontrrewolucjonistka, nie przerywała kontaktu z Organizacją i z tym większym ryzykiem przechowuje w swoim mieszkaniu kurierów i innych skompromitowanych członków Organizacji.

W niepodległej Polsce mieszkała w Warszawie, a potem w Małej Brzostowicy pow. Grodno. Pracowała jako nauczycielka.

Zmarła po 1931 r.

Odznaczona Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 (?) kl. i  Krzyżem Walecznych.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 87/1931
Źródła

A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW-Wschód, 1914-1921, Olsztyn 2012; „Monitor Polski” nr 87/1931; I. Ziemiański, Praca kobiet w P.O.W.-Wschód, Warszawa 1933.