Bojownikom niepodległości

Jan Batko

(1895–po 1938)

Urodził się 1 stycznia 1895 r. w Jadownikach pow. Brzesko. Syn Walentego i Marii z Hajdów.

Ukończył szkołę ludową, po czym wyjechał do Zakopanego, gdzie w lecie pracował jako pomocnik, a następnie uczeń murarski. Zimę spędzał w Jadownikach, terminując u miejscowego majstra szewskiego.

Od 1912 r. członek Zw. Strzeleckiego w Zakopanem.

W czasie I wojny światowej w sierpniu 1914 r. z oddziałem Zw. Strzeleckiego z Bochni przybył do Krakowa i wstąpił do Legionów Polskich. W stopniu szer. służył w oddziale pionierów 2 pp LP. Podczas kampanii karpackiej zachorował; leczył się w Nadwórnej, a potem w szpitalu rezerwowym w Besztercze na Węgrzech. W marcu 1915 r. powrócił do oddziału. Wiosną 1916 r. leczył się w szpitalu w Kołomyi i w Debreczynie, po czym przydzielono go do warsztatu szewskiego w stacji zbornej w Budapeszcie, a potem w Domu Uzdrowieńców LP w Kamieńsku. W marcu 1916 r. przeszedł operację w szpitalu twierdzy nr 4 w Krakowie. Następnie w Krajowym Inspektoracie Zaciągu w Mławie.

Po kryzysie przysięgowym od września 1917 r. w Polskim Korpusie Posiłkowym. Służył w komp. technicznej II Brygady.

W następstwie przejścia II Brygady przez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918) internowany przez Austriaków w Witkowicach koło Krakowa.

Zwolniony, został wcielony do armii austro-węgierskiej. W szeregach 100 pp brał udział w walkach na froncie włoskim.

Od listopada 1918 r. w WP. Początkowo służył w komp. ochotniczej w Brzesku, a następnie w 6 komp. 4 pp leg. Uczestniczył w walkach z Ukraińcami we wschodniej Małopolsce. Chory, leczył się w szpitalu w Przemyślu. Następnie w Żandarmerii Krajowej. Uzyskał stopień kpr. Po wojnie z bolszewikami w rezerwie.

W niepodległej Polsce od 1925 r. mieszkał na stałe w Zakopanem. Pracował jako murarz.

Podczas II wojny światowej 3 maja 1941 r. wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec, skąd zbiegł i powrócił do Zakopanego. W 1943 r. aresztowany przez Niemców. Wywieziony do obozu koncentracyjnego w Auschwitz.

Zamordowany 11 listopada 1944 r. na terenie obozu.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Żonaty Marią Warynko, a po jej śmierci (od 8 I 1930) z Antoniną Mentel, miał córkę Helenę.

Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 4, I: Uzupełnienia, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2012, 2014; L. Dall, Kwatera Legionistów Polskich na Nowym Cmentarzu w Zakopanem, Zakopane 2018; Lista strat Legionu Polskiego. Od lipca do października 1915, Piotrków 1915; „Monitor Polski” nr 64/1938; VI Lista strat Legionów Polskich, Piotrków 1916.