Bojownikom niepodległości

Jan Bielawski

(1889–1915)

Urodził się w 1889 r. we wsi Ostrówka pow. Opatów.

Monter-elektrotechnik.

Od 1905 r. należał do PPS, a od 1906 r. do jej OB. Ukończył szkołę bojową w Krakowie. W tym też roku aresztowany i zesłany w trybie administracyjnym w głąb Rosji. Po ucieczce z zesłania powrócił do Królestwa Polskiego i podjął działalność rewolucyjną.

Prawdopodobnie od 1907 r. przez kilka lat przebywał kolejno we Lwowie, Krakowie, Budapeszcie i Wiedniu, pracując zawodowo. W czasie strajku powszechnego w Budapeszcie (2 maja 1912) brał udział w starciach zbrojnych z wojskiem i policją – kierował walką jednej z najdłużej broniących się barykad. Aresztowany, został wydalony z granic Węgier. Przeniósł się wówczas do Wiednia.

W 1913 r. przyłączył się do PPS-Opozycji. Z jej ramienia przyjechał do Zagłębia Dąbrowskiego. Organizował też sekcje wojskowe.

Równocześnie pracował zawodowo jako elektromonter w fabryce Schöna w Środuli.

W czasie I wojny światowej zorganizował w Zagłębiu oddział, z którym przybył do Legionów Polskich. Służył w oddziale wywiadowczym 1 pp LP. W październiku 1914 r. przeszedł przez linię frontu i na początku listopada podjął działalność w POW. Zorganizował Oddział Lotny WP i został jego komendantem. Kierował wieloma akcjami dywersyjnymi i wywiadowczymi na tyłach wojsk rosyjskich. W czasie akcji na urząd pocztowy w Bełżcach (8 grudnia 1914) został ranny w głowę. Oddziałem tym dowodził do 12 lutego 1915 r.

W bliżej nieznanych okolicznościach ujęty przez Rosjan i skazany na karę śmierci.

Miał zostać rozstrzelany 31 lipca 1915 r.

Pośmiertnie odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl. i Krzyżem Niepodległości z mieczami.

Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W. Jędrzejewicz, POW i Batalion Warszawski. Moja służba 1914-1915, Warszawa 1939; S. Kalabiński, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 1, Warszawa 1985; „Monitor Polski” nr 300/1930; L. Wasilewski, w: Polski Słownik Biograficzny t. II/1936.