Bojownikom niepodległości

Jan Bratro

(1895-1951)

Urodził się 10 kwietnia 1895 r. w Nowym Sączu. Syn Adama Mariana, inżyniera, i Emilii z Heidlerów.
Uczył się w gimnazjum w Sanoku, w którym w 1913 r. uzyskał maturę. Od listopada 1909 r. w skautingu; członek Oddziału Ćwiczebnego im. hetm. S. Żółkiewskiego w Sanoku, a w latach 1911-1912 drużynowy I Drużyny Skautowej im. hetm. S. Żółkiewskiego w tym mieście. Był też członkiem rady drużyny i plutonowym. Po ukończeniu gimnazjum podjął naukę w austriackiej Akademii Wojskowej w Wiedniu.
W czasie I wojny światowej porzucił szkołę i 7 września 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich. Dowodził plut. w komp. wiedeńskiej Andrzeja Galicy, z którą w końcu września dołączył do 1 pp LP. Objął wówczas funkcję adiutanta VI baonu. 9 października 1914 r. mianowany ppor. piech. W lipcu 1915 r. został adiutantem 7 pp LP. Od 19 stycznia 1916 r. dowodził 1 komp. V baonu. Przeszedł całą kampanię wojenną I Brygady. 1 listopada 1916 r. awansował na por. piech.
Po kryzysie przysięgowym 12 sierpnia 1917 r. zwolniony z Legionów i wcielony do armii austro-węgierskiej. W składzie 56 pp brał udział w walkach na froncie włoskim.
Od 3 listopada 1918 r. w WP – służył w Krajowym Inspektoracie Zaciągu. 8 listopada awansował na kpt. piech. Od 10 stycznia 1919 r. naczelnik kancelarii Okręgowej Komendy Uzupełnień w Łodzi, a od marca w Warszawie. Od sierpnia dowodził baonem w Obozie Szkół Podoficerskich w Dęblinie. Na początku czerwca 1920 r. objął dowództwo 101 pp rez, z którym 8 czerwca wyruszył na front. Pułkiem tym dowodził do lipca. Awansował wówczas do stopnia mjr. piech. (z dniem 1 kwietnia). Od października w 20 pp. Po zawieszeniu broni z bolszewikami przeniesiony do baonu zapasowego 21 pp.
W marcu 1921 r. odkomenderowany do Głównego Centrum Wyszkolenia w Kobryniu, skąd powrócił do 21 pp. Zweryfikowany jako mjr piech. z 1 czerwca 1919, służył w 21 pp m.in. jako p.o. dowódcy baonu sztabowego (1923) i dowódcy III baonu (1924). Z dniem 15 sierpnia 1924 r. awansował na ppłk. piech. 25 września 1925 r. został dowódcą baonu szkolnego w Korpusie Kadetów nr 2 i stanowisko to zajmował do 17 marca 1927 r. Następnie zastępca dowódcy 4 psp, 14 lutego 1929 r. został dowódcą 28 pp. 1 stycznia 1933 r. awansował na płk. piech. Funkcję tę sprawował do 20 lutego 1938 r. Następnie dowódca piechoty dywizyjnej 29 DP.
Od 1933 r. do wojny prezes Łódzkiego Okręgowego Zw. Stow. Strzeleckich, Łowieckich i Łuczniczych.
Członek Zw. Legionistów Polskich i Zw. Organizacji „Wolność”.
Podczas kampanii 1939 r. w ramach Armii „Prusy” uczestniczył w działaniach w rejonie Piotrkowa. Po rozbiciu dywizji przedostał się na Lubelszczyznę, gdzie przeformował jaj resztki na 29 BP i objął jej dowództwo. Po kapitulacji oddziałów polskich w rejonie Tomaszowa Lubelskiego (27 września) przedostał się do Warszawy i tam przez okres wojny ukrywał się.
Zmarł 30 września 1951 r. w Warszawie. Pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach kwat. 140.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 4 kl., dwukrotnie Krzyżem Walecznych i dwukrotnie złotym Krzyżem Zasługi.
Opublikował z T. Biernackim pracę Major Albin Fleszar „Satyr”, Warszawa 1937.
Żonaty z Zofią Durr, miał z nią córkę Jadwigę.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 87/1931
Źródła

H. Bagiński, U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914, Warszawa 1935; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich t. I, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. I, Warszawa 2005; J. Giza, Organizacja „Wolność” 1918. Polska konspiracja niepodległościowa w cesarsko-królewskiej armii podczas I wojny światowej i losy jej bohaterów, Kraków 2011; L. Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Lublin 1986; T. Kasprzycki, Kartki z dziennika oficera I Brygady, Wrszawa 1934; Księga chwały piechoty, Warszawa 1937-1939; Księga pamięci kadetów II Rzeczypospolitej. Aneks, Warszawa 2006; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; „Monitor Polski” nr 87/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2005; S.F. Składkowski, Moja służba w Brygadzie. Pamiętnik polowy, Warszawa 1990; K. Stepan, Prawie jak słownik, „Mars” t. 20/2006; XXXII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1912/13, Sanok 1913.