Jan Figus

Urodził się 23 stycznia 1886 r. w Czarnym Dunajcu koło Zakopanego. Syn Szczepana (zob.) i Anieli z Łasiów.

W latach 1904–1906 uczył się w Gimnazjum Wyższym w Nowym Sączu (klasy VII i VIII), i w czerwcu uzyskał maturę. Następnie do 1911 r. studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując 29 października absolutorium (rygozant praw).

W czasie I wojny światowej od 13 września 1914 r. w Legionach Polskich. Służył w 1 komp. 3 pp LP. Podczas kampanii karpackiej 26 października został ciężko ranny pod Hwozdem. Jak pisali Henryk Lewartowski, Bolesław Pochmarski i Józef Andrzej Teslar,

Pod Mielnikami oddziały Minkiewicza wraz z plutonem ppor. Giżyckiego miały za zadanie podejść możliwie najbliżej pod dworek i zbadać teren, na którym, według meldunków, miały być ulokowane karabiny maszynowe.

Pozycja legionistów była fatalna: skromny liczebnie oddział leżał w szczerym polu na i i był formalnie wydany na gęsty ogień nieprzyjaciela, który usadowiwszy się na wzgórzu za dworkiem mielnickim, miał łatwy cel i wykorzystywał przewagę terenu.

Wśród gęstego ognia, obejmującego równinę i boki w szerokim promieniu, jakby dla zadokumentowania, że wszelka nadzieja na dojście posiłków jest płonna i oddział skazany jest na stopniowe, ale doszczętne stracenie, od strony gaiku brzozowego przyczołgał się komendant wyczekiwanej patoli, Jan Figus.

W bruździe, która zastępowała kwaterę komendy, Figus raportował kapitanowi szczegóły wywiadu i kreślił linię nieprzyjacielską; raport był dokładny co do drobiazgów i pozwolił na natychmiastowe rozpoczęcie działań zaczepnych.

Przy końcowych słowach raportu Figus zemdlał.

Okazało się potem, ze dzielny legionista podczas podkradania się pod linię nieprzyjacielską otrzymał ciężki postrzał w rękę, kule zgruchotany mu także karabin, a on bezbronny już i niebezpiecznie ranny wywiad do końca przeprowadził i wprzód zdał ważny meldunek, nim pozwolił się przenieść na plac ratowniczy.

Jakby żywy sobowtór starego wiarusa z „Warszawianki”, nie kopia to była literacka, ni twór cierpiętnictwa na okaz i dla pochwały; Figus, góral z Podhala, nie wzorował się na pewno na utworze Wyspiańskiego, pełnił jeno polską służbę ze znaną obowiązkowością i trwał na posterunku aż do ostatniego w piersiach tchu.

Wywiad Figusa pozwolił na zaatakowanie dworku mielnickiego, Minkiewicz nakazał szturm i wiara z szybkością błyskawicy ruszyła naprzód, - efekt tego manewru był znakomity: moskale na widok śpiesznego i nieoczekiwanego ataku, w obawie, ze jest to awangarda tylko niespodzianie przybyłych znaczniejszych sił legionowych, opuścili wzgórze bez walki.

Z dniem 26 października awansował na kpr. Do 15 września 1916 r. leczył się w szpitalach w Nadwórnej, Munkaczu, Budapeszcie i Grazu. 16 września przydzielony do Stacji Zbornej LP w Wiedniu. Następnie w 1 komp. 3 pp LP.

Po kryzysie przysięgowym z lipca 1917 r. pozostał w pułku. 22 października awansował do stopnia sierż.4 grudnia jako niezdolny do służby zwolniony w Przemyślu z Polskiego Korpusu Posiłkowego.

W 1918 r. jako inwalida wojenny przebywał w Czarnym Dunajcu. Z ramienia POW 1 listopada 1918 r. uczestniczył w przewrocie wojskowym i mianowany został zastępcą dowódcy placu w Czarnym Dunajcu, przynależąc do 2 komp. 2 psp. 14 marca 1919 r. mianowany ppor. piech. Od grudnia 1919 do czerwca 1920 r. był komisarzem plebiscytowym Spisko-Orawskim w Czarnym Dunajcu, a następnie dowódcą plut. detaszowanego w Czarnym Dunajcu. Z dniem 1 kwietnia 1920 r. awansował na por. piech. W 1921 r. służył w 20 pp  i był referentem politycznym w Dowództwie Odcinka Kordonowego Święciany, a następnie oficerem śledczym sądu polowego 3 DP Leg w Święcianach i Klewaniu.

Zweryfikowany jako por. piech. z 1 czerwca 1919 r., 20 października 1922 r. przeniesiono go do 81 pp. W 1923 r. był przedstawicielem MSWojsk dla spraw osadnictwa wojskowego na powiat Krzemieniec. Z dniem 1 lipca 1923 r. awansował na kpt. piech. 30 stycznia 1924 r. przeniesiony w stan spoczynku.

Mieszkał w Czarnym Dunajcu.

Członek Związku Legionistów Polskich (w latach 1933–1934 prezes oddziału w Czarnym Dunajcu).

Zmarł w 1967 r. w Czarnym Dunajcu i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.

Rodziny nie założył.