Bojownikom niepodległości

Jan Gabarski

(1897–1940)

Urodził się 24 grudnia 1897 r. w Warszawie. Syn Stanisława, urzędnika, i Pauliny z Gregowczyków.

Ukończył  sześć klas gimnazjum w rodzinnym mieście.

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do kawalerii Legionu Puławskiego. Później służył w I Korpusie Polskim sformowanym 24 lipca 1917 r. na ziemiach zaboru rosyjskiego (po rewolucji lutowej 1917) znajdujących się pod władzą Rządu Tymczasowego Rosji. W szeregach I Korpusu Polskiego dowodzonego przez gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego walczył w wojskami bolszewickimi w roku 1918. Po rozformowaniu i rozbrojeniu Korpusu w twierdzy w Bobrujsku (21 maja 1918) powrócił do kraju.

W niepodległej Polsce od listopada 1918 r. służył w Wojsku Polskim w szeregach 1 szwadronu 4 Pułku Ułanów.  W jego składzie uczestniczył w walkach z Ukraińcami w rejonie Lwowa, następnie w wojnie z Rosją bolszewicką lat 1919–1920 na froncie litewsko-białoruskim.

Po zakończeniu wojny i podpisaniu Pokoju Ryskiego (18 marca 1921) ukończył Wielkopolską Szkołę Podchorążych w Bydgoszczy i z dniem 1 czerwca 1922 r. otrzymał stopień ppor. piechoty. W roku 1923 odbył kurs w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu, po czym powrócił do służby w 4 Pułku Ułanów. 1 czerwca 1924 r. został awansowany na stopień  por. kawalerii. W pułku dowodził szwadronem, był adiutantem pułku i oficerem materiałowym. 1 stycznia 1931 r. został awansowany na rtm. kawalerii. W latach 1932 i 1936 ukończył kursy specjalistyczne w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Wiosną roku 1939 był zastępcą dowódcy szwadronu zapasowego pułku. Po zakończeniu mobilizacji pułku przeszedł do Ośrodka Zapasowego Wileńskiej Brygady Kawalerii.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. od 11 września dowodził szwadronem młodych koni. Około 18 września dostał się do niewoli sowieckiej. Przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Wywieziony na podstawie listy z 2 kwietnia 1940 r., zamordowany w lesie katyńskim.

Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi, oraz pośmiertnie (2007) został awansowany na stopień mjr. przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.

Żonaty z Marią z Pożaryskich, miał córkę Wiesławę (ur. 1936).

Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Źródła

W.K. Cygan, Kresy we krwi 1939, Mińsk Mazowiecki 2012; Z. Godyń, Straty spośród kawalerzystów i pancernych z rąk sowieckich w II wojnie światowej, Londyn 1976; Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000; „Monitor Polski” nr 6/1934; Rocznik oficerów kawalerii 1930; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; J. S[nitko] R[zeszut], w: Pro memoria, „Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 1/1991; B. Tuszyński, Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939-1945, Warszawa 1999.