Bojownikom niepodległości

Jan Gaździcki

(1900-1986)

Urodził się 24 stycznia 1900 r. w Szczekocinach. Syn Franciszka, rolnika, i Henryki (Marii?) z Nowackich. Wnuk powstańca 1863 r. Krewny Leonarda (zob.).

Od 1908 r. uczył się w szkole ludowej, a od 1912 r. w gimnazjum.

W czasie I wojny światowej od 1916 r. w Legionach Polskich. Służył w oddzile sztabowym (orkiestrze) 2 puł LP.

W następstwie kryzysu przysięgowego w Legionach w lipcu 1917 r. internowany przez Niemców w Szczypiorznie, a od 16 grudnia w Łomży. Zbiegł z obozu, po czym przedostał się do Szczekocin. Wysłany do Zamościa, służył w POW. Jednocześnie był kapelmistrzem orkiestry dętej we wsi Michałów i kształcił się na nauczyciela. Brał udział w rozbrajaniu Austriaków w listopadzie 1918 r.

Po 1918 r. w WP. Po wojnie z bolszewikami od 1921 r. w rezerwie. Zweryfikowany jako ppor. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r., 2 stycznia 1932 r. awansował na por. rez. piech.

Od 1921 r. pracował jako nauczyciel m.in. w Czołkach koło Zamościa. W latach 1928-1931 redaktor odpowiedzialny „Głosu Zamojszczyzny”.

Członek BBWR, działacz ZNP.

W latach 1935-1937 kształcił się w Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej. Następnie nauczyciel szkoły powszechnej w Warszawie.

Podczas II wojny światowej brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach AK ps. „Kazik”. Służył w VI Obwodzie Okręgu Warszawskiego AK (Wojskowa Służba Ochrony Powstania). Uczestnik powstania warszawskiego. W stopniu kpt. dowódca plut. WOSP w 2 komp. Zgrupowaniu „Konrad”. Uczestniczył w w walkach na Powiślu i Śródmieściu. Po kapitulacji oddziałów powstańczych (2 października 1944) dostał się do niewoli. Przebywał w Fallingsbostel, Bergen-Belsen, Grossborn i Sandbostel. Uwolniony w 1945 r., powrócił do kraju.

W tym też roku podjął pracę jako wizytator w Ministerstwie Oświaty, a później jako naczelnik dep. w Ministerstwie Kultur (Centralny Zarząd Szkół Artystycznych). W 1954 r. przeniesiony przymusowo na rentę. Prze pewien czas pracował jeszcze jako kierownik zarządu inwestycji Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych.

Na przełomie lat 60. i 70. był uczestnikiem akcji odczytowej, prowadzonej przez środowisko kombatanckie. Protestował przeciwko szkalowaniu osoby J. Piłsudskiego w różnych publikacjach.

Zmarł 21 czerwca 1986 r. w Warszawie.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Opublikował: Droga przez życie. Wspomnienia i refleksje, w: Teraz będzie Polska. Wybór pamiętników z okresu I wojny światowej, Warszawa 1988.

Żonaty, miał syna Jerzego (ur. 15 X 1931).

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1937, 140/1938
Źródła

M. Lewandowski, Interrex, Warszawa 2020; „Monitor Polski” nr 64/1937, 140/1938; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.