Bojownikom niepodległości

Jan Grzywiński

(1893-1940)

grzywiński janUrodził się 4 listopada 1893 r. w Warszawie. Syn Stanisława i Zofii z Zarzeckich.

Uczestnik strajku szkolnego (1905 r.). Ukończył Szkołę Realną Wojciecha Górskiego w Warszawie (1913 r.).

W latach 1912-1913 członek Polskich Drużyn Strzeleckich.

W 1915 r. ewakuowany w głąb Rosji, podjął studia w Akademii Górniczej w Jekaterynburgu. Jednocześnie w ramach praktyki pracował przy budowie kolei na Uralu.

Od 1919 r. służył w 5 Dywizji Syberyjskiej. Początkowo w baonie szturmowym, potem w 5 pap. Szczególnie wyróżnił się 17 grudnia 1919 r., kiedy na czele patrolu zwiadowczego w rejonie stacji kolejowej Sajgi zwyciężył grupę bolszewickich zwiadowców.

17 grudnia 1919 r. w rejonie stacji kolejowej Sajgi (Wsch. Syberia), dowodząc plutonem rozpoznawczym, zauważył, że bolszewicy niszczą tor kolejowy, po którym wkrótce miał przejechać pociąg pancerny „Poznań”. Umiejętnie atakując, wziął do niewoli jeńców i sprzęt wojskowy, przyczyniając się tym samym do uratowania pociągu.

Po kapitulacji dywizji (10 stycznia 1920 r.) przedostał się do Japonii, skąd odpłynął do kraju.

Od lipca 1920 r. w 2 pp Brygady Syberyjskiej. Uczestniczył w bitwie warszawskiej i działaniach pościgowych. Od 1 grudnia 1920 do 18 marca 1921 r. był słuchaczem III kursu rezerwowego w Szkole Podchorążych Artylerii w Poznaniu.

Po jej ukończeniu przydzielony do 30 pap. Zweryfikowany jako por. art. z 1 czerwca 1919, w latach 1922-1924 był słuchaczem w Oficerskiej Szkole Topograficznej w Warszawie. Potem powrócił do pułku. Sprawował w nim funkcje dowódcy plutonu, zastępcy dowódcy baterii, adiutanta III dyonu, adiutanta pułku i oficera materiałowego. W lipcu 1934 r. przeniesiony w stan spoczynku.

W 1939 r. zmobilizowany do WP, po 17 września dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku.

Wywieziony na podstawie listy z 3 kwietnia 1940 r., wkrótce potem został zamordowany w lesie katyńskim.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., trzykrotnie Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości, pośmiertnie (2007) awansował na kpt.

Żonaty, małżeństwo to było bezpotomne.

Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 179/1931
Źródła

K. Banaszek, W.K. Roman, Z. Sawicki, Kawalerowie orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000; Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000; G. Łukomski, w: Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945 t. II (1914-1921) cz. 1, Koszalin 1991; „Monitor Polski” nr 179/1931; Z. Moszumański, Z. Kozak, Wojenne szkoły dla oficerów artylerii (1914-1921), Pruszków brw; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; J. S[nitko] R[zeszut], w: Pro memoria, „Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 4/1996.