Jan Gurbski

Urodził się 27 września 1897 r. w Proboszczewicach koło Płocka. Syn Kazimierza, urzędnika, i Michaliny z Nehringów.

Uczył się w gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Płocku, a potem w gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie.

Podczas I wojny światowej w 1914 r. ewakuowany z rodziną , ukończył Szkołę Polską w Charkowie, uzyskując maturę.

W czasie I wojny światowej w czerwcu 1915 r. wcielony do armii rosyjskiej w charakterze jednorocznego ochotnika, do listopada 1916 r. służył w komp. samochodowej, awansując do stopnia plut. Był pomocnikiem kierowcy, kierowcą i zastępcą dowódcy plut. Od 1 grudnia 1916 r. kształcił się w Mikołajowskiej Szkole Wojskowej w Kijowie. Po jej ukończeniu (1 kwietnia 1917 r.) mianowany chor. piech.

Przydzielony do 3 psp 1 DSP, jako dowódca plut. walczył na terenie Galicji. Awansowany na ppor. piech., od czerwca 1917 r. był instruktorem w I Korpusie Polskim w Rosji. Od kwietnia do lipca 1918 r. adiutant w sztabie korpusu. Po demobilizacji korpusu powrócił do Polski.

Od lipca do października kształcił się w Szkole Podchorążych Polskiej Siły Zbrojnej. Brał udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie w listopadzie 1918 r.

W stopniu ppor. piech. w składzie 36 pp brał udział w walkach z Ukraińcami w okolicach Lwowa. Dowodził komp. Ranny w głowę 17 lutego 1919 r., pozostał w szeregach. Kontuzjowany 7 kwietnia, leczył się w szpitalu. W maju skierowano go na kurs adiutantów sztabowych przy Naczelnym Dowództwie. Po jego ukończeniu przydzielony do Oddz. Operacyjnego Dowództwa Głównego w Poznaniu. Następnie (do listopada) szef wydz. personalnego w dowództwie Frontu Wielkopolskiego. Przeniesiony do Generalnego Inspektoratu Piechoty, zorganizował Oddz. II (personalny). 1 grudnia 1919 r. awansował na por. piech. W marcu 1920 r. został st. referentem personalnym w Dep. Piechoty MSWojsk. W styczniu 1921 r. został st. referentem personalnym w Dowództwie Żandarmerii Polowej.

Od 31 maja 1921 r. referent personalny w 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej/19 DP, a od 15 września szef adiutantury tej dywizji. Następnie szef oddz. I w 19 DP. Zweryfikowany jako por. piech. z 1 czerwca 1919 r., 28 czerwca 1922 r. został I oficerem sztabu 19 DP. Od września 1922 do października 1924 r. dowodził komp. w 36 pp. Awansowany 1 lipca 1923 r. na kpt. piech., od października 1924 do marca 1925 r. przebywał na kursie kryptograficznym w Oddz. II Sztabu Generalnego. Po jego ukończeniu do lutego 1926 r. oficer sztabu 8 DP, po czym do września 1926 r. dowódca komp. 36 pp. Potem (do września 1928 r.) sprawował funkcję referenta i szefa oddz. w DOK nr I w Warszawie. Od października 1928 r. w 23 pp. Sprawował funkcję dowódcy komp., baonu i adiutanta pułku. Od czerwca do listopada 1930 r. odbył kurs dowódców baonów w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Po powrocie do 23 pp do 30 czerwca 1930 r. w zastępstwie dowódca baonu. Po ukończeniu kursu specjalistycznego od kwietnia 1931 r. pełnił służbę w wydz. wywiadowczym Oddz. II Sztabu Głównego. Pracowal na odcinku sowieckim. Wkrótce został zastępcą szefa wywiadu KOP. Awansowany 1 stycznia 1936 r. na mjr. piech., od 15 września 1937 r. był szefem (początkowo jako p.o.) wywiadu KOP.

Na tym stanowisku wziął udział w kampanii 1939 r. Ewakuowany w kierunku wschodnim, po agresji sowieckiej 18 września przeszedł do Rumunii. Wkrótce przedostał się do Bukaresztu, gdzie uruchomił (wspólnie z ppłk. Tadeuszem Skinderem i ppłk. dypl. Kazimierzem Irankiem-Osmeckim) sieć agencyjną, przekształconą wkrótce w Ekspozyturę „R”. W grudniu przedostał się do Paryża. Powołany dosłużby czynnej, był referentem wyszkolenia w obozie oficerskim w Le Sables d`Ollonne. Od lutego do maja 1940 r. słuchacz na kursie dowódców baonów w Camp de Mourmelon. Od 12 maja w 6 psp 2 DSP. Nastepnie szef sztabu dywizji. W jej składzie odbył kampanię francuską, po czym przeszedł do Szwajcarii. Był tam komendantem Obozu Licealnego w Obersburgu, a potem w Wetzikonie. W grudniu 1944 r. z innymi oficerami przedostał się do Francji, gdzie od 1 stycznia do 10 sierpnia 1945 r. był dowódcą Obozu Zbornego 2 DSP, a od 5 marca dowódcą odcinka granicznego.

Następnie zorganizował Oddział Wydzielony na płd. Francji, celem pełnienia służby ochronnej dla doków Marsylii i Tulonu. 1 stycznia 1946 r. awansował na ppłk. piech. Od 1946 r. był oficerem łącznikowym między szefem Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu a sztabem 2 Korpusu Polskiego we Włoszech.

Później pracował w różnych instytucjach międzynarodowych, zajmujących się lokowaniem i zatrudnianiem polskich żołnierzy. W 1948 r. został szefem sekcji „France et French Empire” w Genewie, zaś w 1951 r. został zatrudniony w „Intergovernmental Commitee for European Migration”. Po 1960 r. prowadził transporty emigracyjne (do listopada 1970 r.).

W latach 1957-1963 był inwigilowany przez przedstawicieli komunistycznego aparatu bezpieczeństwa.

Emerytowany, zamieszkał w Szwajcarii.

Działacz narodowy, wspierał POSK w Londynie i Muzeum Opolskie w Rappersvillu. We wrześniu 1990 r. awansowł na płk. piech.

Zmarł 15 czerwca 1996 r. w Malhouse we Francji.

Odznaczony Krzyżem Walecznych, złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Niepodległości oraz fińskim orderem Srebrnej Róży 5 kl. i francuskim Krzyżem Wojennym ze złotą gwiazdą.

Żonaty ze Stefanią Eichler.