Bojownikom niepodległości

Jan Maciej Bold

(1885-1953)

Urodził się 25 grudnia 1885 r. w Krakowie. Syn Jana.
Ukończył Wyższą Szkołę Rrealną (1903 r.) w Krakowie i akademię handlową (1908 r.), po czym studiował na Politechnice Lwowskiej.
Następnie pracował jako urzędnik Banku Galicyjskiego w Krakowie.
W czasie I wojny światowej 20 sierpnia 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich. Jako kan., a od października 1914 r. celowniczy, służył w 2 baterii, z którą wyruszył na front karpacki. Dowodząc II plut. 3 baterii wyróżnił się 8 grudnia, w związku z czym 24 grudnia mianowano go chor. art. Już 22 stycznia 1915 r. awansował na ppor. art. Był zastępcą dowódcy 3 baterii, a od marca dowódcą kadry artylerii w Chrzanowie i Jeżowie. 9 października otrzymał stopień por. art. Od 24 listopada dowodził sformowaną przez siebie 1 baterią. W okresie od 17 do 31 stycznia 1917 r. przebywał na kursie w Szkole Strzeleckiej Artylerii w Rembertowie. Potem dowodził też I dywizjonem (do drugiej połowy czerwca).
Po kryzysie przysięgowym w PKP. Jako kpt. art. (z 30 września 1917 r.) dowodził I dyonem armat. W czasie przejścia II Brygady przez front pod Rarańczą dostał się do niewoli austro-węgierskiej, po czym był więziony w Huszt i Marmaros-Sziget. Współoskarżony w procesie legionistów w Marmaros-Sziget (8 czerwca-30 września 1918). Po uwolnieniu wyjechał do Warszawy i 25 października wstąpił do PSZ.
Brał czynny udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie, ocalając w cytadeli olbrzymią ilość sprzętu artyleryjskiego i tworząc dyon swojego imienia, wkrótce przemianowany na 7 pap. Po przeorganizowaniu 7 i 10 pap na 2 pap objął w nim dowództwo dyonu i na jego czele w maju 1919 r. wyruszył na front. Od 20 stycznia do 2 lutego 1920 r. przebywał na VI kursie w Centrum Studiów Artyleryjskich w Warszawie, po czym powrócił do pułku. 11 czerwca 1920 r. mianowany ppłk. art. (ze starszeństwem z 1 kwietnia), w lipcu objął dowództwo 2 pap leg. Przejściowo także w zastępstwie dowodził II BP Leg.
Po wojnie zweryfikowany jako ppłk art. z 1 czerwca 1919, z dniem 1 lipca 1923 r. awansował na płk. art. Pułkiem dowodził aż do 23 maja 1927 r., będąc też parokrotnie w zastępstwie dowódcą 2 DP Leg. Następnie sprawował funkcję zastępcy szefa, a od 6 sierpnia szefa 5 Okręgowego Szefostwa Artylerii, od 22 marca 1929 r. był dowódcą 5 Grupy Artylerii. Już 24 października tego roku został szefem Dep. Artylerii MSWojsk. W okresie od 6 grudnia 1930 do 31 lipca 1931 r. był słuchaczem V kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. Funkcję szefa dep. piastował do grudnia 1934 r. 31 stycznia 1935 r. przeniesiony w stan nieczynny, a 31 grudnia tego roku - w stan spoczynku.
Podjął wówczas pracę w Państwowej Wytwórni Prochu w Pionkach; zajmował stanowisko dyrektora administracyjno-handlowego.
W 1939 r. zmobilizowany do WP, początkowo pozostawał w dyspozycji II wiceministra SWojsk gen. Aleksandra Litwinowicza, a od 11 września dowódcy etapów Armii „Kraków” gen. Aleksandra Narbuta-Łuczyńskiego. Po 17 września przekroczył granicę Rumunii i został internowany. W 1945 r. powrócił do Polski.
Zamieszkał w Częstochowie, gdzie zmarł 26 lipca 1953 r.
Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 4 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych i złotym Krzyżem Zasługi.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 132/1931
Źródła

W. Chocianowicz, Dzieje 1 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów Józefa Piłsudskiego, Londyn 1967; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; Encyklopedia Wojskowa t. I, Warszawa 1931; W. Kozłowski, Artyleria polskich formacji wojskowych podczas I wojny światowej, Łódź 1993; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 132/1931; Z. Moszumański, Z. Kozak, Wojenne szkoły dla oficerów artylerii [1914-1921], Pruszków brw; A.J. Narbut-Łuczyński, U kresu wędrówki. Wspomnienia, Londyn 1966; Rarańcza. Zbiór opracowań w 15 lecie czynu zbrojnego, Warszawa 1933; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; S. Rostworowski, Nie tylko Pierwsza Brygada, t. 2, 3, Warszawa 1993.