Bojownikom niepodległości

Jan Stanisław Betlejewski

(1890–po 1956)

Jan Stanisław BetlejewskiUrodził się 27 stycznia 1890 r. w Wąbrzeźnie. Syn Maksymiliana, kupca, i Agaty z Marchlewiczów.

Przez trzy lata kształcił się w miejscowej szkole powszechnej, a następnie do progimnazjum ralnego. Ukończył Gimnazjum św. Jana w Gdańsku (1910), studiował na Wydz. Lekarskim uniwersytetów we Wrocławiu, Monachium, Berlinie i Gryfii, uzyskując 6 czerwca 1916 r. dyplom lekarski. 17 stycznia 1917 r. otrzymał doktorat w Gryfii. Specjalizował się w kardiologii.

Członek Grupy Narodowej w Berlinie i Monachium. Współzałożyciel Koła Pomorzan.

W czasie I wojny światowej służył w armii niemieckiej, walczył na froncie francuskm.

Po wybuchu rewolucji w Niemczech w listopadzie 1918 r. powrócił do kraju i był lekarzem w Górznie pow. Brodnica. Umożliwiał przechodzenie przez granicę ochotników do służby w WP. 1 lipca 1919 r. został ordynatorem w Szpitalu św. Jerzego w Lubawie oraz w Kasie Chorych PKP i Powiatowej Kasie Chorych z zarządem w Nowym Mieście Lubawskim.

W latach 1920-1923 jako lekarz służył w WP. Służył jako lekarz wojskowy w Straży Granicznej w Lubawie, po czym jako komendant stacji zbornej rannych i chorych w Grudziądzu oraz w szpitalu wojskowym w Działdowie. Następnie przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako kpt. rez. lek. z 1 czerwca 1919 r.

Od 1 czerwca 1923 r. pracował jako inspektor sanitarny na obwód toruński DOKP. Po jego likwidacji pracował w Kasie Chorych, a następnie w Ubezpieczalni Społecznej miasta i powiatu w Toruniu.

Był prezesem Zw. Oficerów Rezerwy, członkiem zarządu Polskiego Czerwonego Krzyża (1938-1939 prezes Okręg Pomoskiego), LOPP, Izby Lekarskiej Poznańsko-Pomorskiej, przez wiele lat zajmował stanowisko sekretarza Zw. Lekarzy Okręgu Pomorskiego i obwodu toruńskiego. Sprawował funkcję członka komisji rewizyjnej Tow. Naukowego w Toruniu i prezesa Akcji Katolickiej parafii św. Jakuba w tym mieście.

W sierpniu 1939 r. zmobilizowany do WP, był lekarzem w Szpitalu Wojennym nr 802. Brał udział w działaniach na Pomorzu i w bitwie nad Bzurą, podczas której dostał się do niewoli niemieckiej. Zwolniny w listopadzie, powrócił do Torunia, gdzie pracował jako lekarz ludności polskiej. 13 stycznia 1944 r. aresztowany przez funkcjonariuszy gestapo, był więziony w Toruniu, Gdańsku i Bydgoszczy. W końcu roku uwolniony.

1 lutego 1945 r., po zajęciu Torunia przez Armią Czerwoną, został lekarzem miejskim. Na początku kwietnia wyjechał do Sopotu, gdzie organizował szpital zakaźny. W maju przejął opiekę nad sierotami w pięciu domach dziecka w Sopocie oaz nad Liceum ZNP w Orłowie. Był też lekarzem Akademckiego Ośrodka Zdrowia w Sopocie. W latach 1946-1951 wykładał anatomię plastyczną w Państwowej Wyższej Szkole Plastycznej w Sopocie. W 1949 r. zorgnizował i do 1955 r. kierował przychodnię kardiologiczną. Następnie (1954-1965) pracował w poradni kardiologicznej przy Okręgowej Przychodni Lekarskiej PKP w Gdańsku. Potem na emeryturze.

Członek Tow. Internistów Polskich oraz ZBoWiD.

Zmarł 3 czerwca 1983 r. w Gdyni i tam został pochowany.

Odznaczony złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości.

Żonaty (od 9 VII 1918) z Agnieszką Błędzką, miał dwie córki i synów Tadeusza, poległego w 1939 r., Zdzisława, lekarza  Marynarki Wojennej, Jerzego, inżniera mechanika i Stanisława, prof. medycyny.

Źródła

S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; M. Łysiak, w: Toruński Słownik Biograficzny t. 6, Toruń 2010; „Monitor Polski” nr 171/1933; Polski Almanach Medyczny na rok 1956, Warszawa 1957; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.