Bojownikom niepodległości

Janina Opieńska–Blauth

(1895–1987)

opieńska-blauthUrodziła się 20 lipca 1895 r. w Żółkwi. Córka Jana, lekarza, i Marii z Gąsiorowskich (zob.).

Ukończyła gimnazjum realne we Lwowie (1914). Podjęła studia chemiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1915 r. kontynuowała naukę na Uniwersytecie Warszawskim. W ich trakcie, będąc na czwartym roku, podjęła pracę jako asystentka w Zakładzie Chemii Lekarskiej Uniwersytetu Lwowskiego.

Należała do harcerstwa. Od 1917 r. była komendantką drużyn żeńskich w Krakowie, a w 1918 r. została komendantką Chorągwi Krakowskiej Żeńskiej.

Podczas walk z Ukraińcami o Lwów w listopadzie 1918 r. zorganizowała placówki sanitarne po stronie zajętej przez oddziały przeciwnika.

W 1920 r. została kierowniczką Wydz. Opieki Głównej Kwatery Żeńskiej oraz inspektorką lotną Inspektoratu Harcerstwa Okręgu Górnego Śląska (do 1921). Uczestniczyła w II powstaniu śląskim (sierpień 1920). W 1921 r. objęła funkcję członkini Naczelnej Rady Harcerskiej. W latach 1921–1922 kierowniczka Wydz. Kształcenia Głównej Kwatery Żeńskiej. Uzyskała stopień harcmistrza.

Ponownie od 1920 r. studiowała na Uniwersytecie Warszawskim. Następnie była asystentką w Katedrze Chemii Fizjologicznej Uniwersytetu Warszawskiego. W 1923 r. uzyskała stopień doktora filozofii w zakresie chemii.  Po ślubie przeniosła się do Torunia, gdzie w latach 1924–1925 uczyła chemii w Państwowym Gimnazjum Żeńskim. Od 1925 r. pracowała jako adiunkt w zakładzie leków Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie. Wkrótce przeszła do zakładu biochemii tego instytutu i podjęła badania nad hormonem przytarczyc.

Równolegle była nauczycielką w Powszechnym Uniwersytecie dla Dorosłych.

Podczas II wojny światowej przebywała we Lwowie. Pracowała w Zakładzie Chemii Fizjologicznej Uniwersytetu im. I. Franki. Po wybuchu wojny niemiecko–sowieckiej (22 czerwca 1941) i zajęciu miasta przez Niemców od 1942 r. uczyła chemii fizjologicznej na powstałej namiastce studiów medycznych. Wkrótce jednak powróciła do Warszawy i podjęła pracę w wytwórni preparatów leczniczych Rozpędzihowskiego. W trakcie powstania warszawskiego w 1944 r. skierowana przez Niemców do obozu  w Pruszkowie. W tym też roku zamieszkała w Krakowie, gdzie uczestniczyła w tajnym nauczaniu.

Od 1945 r. uczestniczyła w organizacji Wydz. Lekarskiego w utworzonym Uniwersytecie Marii Skłodowskiej–Curie. Zorganizowała Zakład Chemii Fizjologicznej. W 1947 r. uzyskała habilitację i stanowisko docenta na Wydz. Lekarskim tego uniwersytetu, a w 1948 r. tytuł i stanowisko prof. nadzwyczajnego. W 1957 r. została prof. zwyczajnym. W latach 1948–1950 była prodziekanem i dziekanem Wydz. Lekarskiego, zaś od 1957 r. prorektorem ds. nauczania.

Autorka licznych prac naukowych między innymi z zakresu metabolizmu węglowodanowego E.coli w syntetycznych hodowlach. We współpracy z Kliniką Pediatryczną Akademii Medycznej w Lublinie podjęła badania nad aminoacydurią u dzieci z różnymi wadami rozwojowymi.

Członek Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego, Polskiego Towarzystwa Mikrobiologicznego.

Od 1979 r. członkini Kręgu Instruktorskiego „Szaniec” w Hufcu ZHP Lublin–Miasto.

Zmarła 18 listopada 1987 r. w Lublinie i została pochowana na tamtejszym cmentarzu przy ul. Lipowej kwat. 25a.

Odznaczona Medalem Niepodległości.

Zamężna (od 1924) z Jerzym Blauthem, miała z nim syna Krzysztofa Jerzego (14 VI 1930–18 I 1999), dziennikarza.

Posiadała doktorat honoris causa Akademii Medycznej w Lublinie, była członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, Polskiego Towarzystwa Chemicznego i Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, Polskie Towarzystwa Biochemiczne ufundowało stypendium jej imienia

Źródła

M. Dąbkowska, Chemicy sami o sobie w 1957 roku, „Analecta” nr 1/2011; „Monitor Polski” 1938, nr 177; J. Maj, w: Harcerski Słownik Biograficzny t. III, Warszawa 2012; W. Nekrasz, Harcerze w bojach w latach 1914–1921 t. 1, 2, Warszawa 1930, 1931; I. Ziemiański, Praca kobiet w P.O.W.–Wschód, Warszawa 1933.