Janusz Ludwik Groszkowski

Urodził się 21 marca 1898 r. w Warszawie. Syn Teodora i Marii z Lewkowiczów.

Ukończył gimnazjum w Warszawie, po czym od 1915 r. studiował na Wydz. Mechanicznym, a potem Wydz. Elektrotechnicznym, Politechniki Warszawskiej. W 1919 r. uzyskał dyplom inżyniera.

Działacz niepodległościowy ps. „Ludwik Grot”.

6 lutego 1919 r. został zastępcą dowódcy baonu radiotelegraficznego w Warszawie. Od 29 kwietnia był słuchaczem i jednocześnie wykładowcą na pierwszym kursie Szkoły Wojsk Radiotelegraficznych. W 1922 r. ukończył Oficerską Szkołę Łączności w Paryżu.

Zweryfikowany jako por. lączn. z 1 czerwca 1919 r. i awansowany z dniem 15 sierpnia 1924 r. na kpt. łączn., co najmniej do 1924 r. służył w Centralnych Zakładach Wojsk Łączności w Warszawie, a potem (1928) w Instytucie Badań Inżynieri. W 1928 r. uzyskał doktorat. Następnie w stanie spoczynku.

W latach 1923-1939 był pracownikiem naukowo-dydaktycznym Politechniki Warszawskiej, a jednocześnie (1929-1939) dyrektor Instytutu Radiotechnicznego (od 1933 r.: Państwowy Instytut Telekomunikacji) w Warszawie. W 1933 r. został członkiem powstałego pod auspicjami MSWojsk Tymczasowego Komitetu Doradczo-Naukowego. W 1929 r. mianowany najmłodszym prof. nadzwyczajnym, a w 1935 r. prof. zwyczajnym nauk technicznych.

Wybitny naukowiec, zaliczany do pionierów w dziedzinie układów radiotechnicznych. Miał poważny wkład w opracowanie zasad działania i konstrukcji radaru. Twórca metody analizy drgań elektrycznych nieliniowych. Z jego inicjatywy doszło do zwołania w lutym 1930 r. zjazdu krótkofalowców i powołania Polskiego Zw. Krótkofalowców, którego został pierwszym prezesem.

Podczas II wojny światowej po kampanii 1939 r. znalazł się na terenie okupacji sowieckiej. Prowadził działalność naukową we Lwowie. W latach 1940-1941 pracował w tamtejszym Instytucie Politechnicznym. W sierpniu 1940 r. był gościem Wszechzwiazkowego Komitetu ds. Nauki ZSSR w Moskwie. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej (22 czerwca 1941) brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach ZWZ/AK. W latach 1941-1944 był doradcą naukowo-technicznym ds. łączności Delegatury Rządu RP na Kraj.

Opracował dla potrzeb łączności AK proste nadajniki stabilizowane kwarcem, a także podjął zakończone sukcesem prace nad rozpracowaniem systemu sterowania latających bomb V1 i V2, co umożliwiło prowadzenie skutecznej obrony przed atakami na Londyn za ich pomocą.

Po wojnie w latach 1945-1946 pracował na Politechnice Łódzkiej, a jednocześnie jako dyrektor Państwowego Instytutu Telekomunikacji (1945-1951). Od 1946 do 1968 r. ponownie pracował na Politechnice Warszawskiej. W latach 1953-1963 związany z Instytutem Podstawowych Problemów Techniki PAN, którego był współorganizatorem. W 1968 r. przeszedł na emeryturę. Autor licznych prac specjalistycznych, otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia (1951, 1955, 1968) i Specjalną Nagrodę Państwową (1979 r.).

Od 1952 r. członek rzeczywisty PAN; w latach 1955-1980 członek prezydium, 1957-1962 wiceprezes, 1962-1971 prezes PAN. Członek Akademii Nauk Czechosłowacji, Węgier, ZSSR, Rumunii, Bułgarii i Kuby.

W latach 1968-1971 wiceprzewodniczący, po czym do 1976 r. przewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Jednocześnie od 1972 do 1976 r. bezpartyjny poseł do Sejmu PRL. W proteście wobec zmian w konstytucji, ustanawiających wiodącą rolę PZPR i sojusz ze Zw. Sowieckim, w lutym 1976 r. zrezygnował z kierowania Frontem Jedności Narodu.

Członek ZBoWiD, w latach 1974-1979 członek jego Rady Naczelnej.

Zmarł 3 sierpnia 1984 r. w Warszawie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach kwat. 100.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 3 i 5 kl., Krzyżem Niepodległości i złotym Krzyżem Zasługi, w PRL otrzymał Order Budowniczych Polski Ludowej, Sztandaru Pracy 1 kl., order Odrodzenia Polski 3 i 4 kl., order Virtuti Militari 4 kl.

Żonaty (od 1922 r.) z Marią Komicz, miał córkę Krystynę (ur. 1926).

Posiadał doktorat h.c. Politechniki Warszawskiej, Politechniki Łódzkiej i Politechniki Gdańskiej, członek honorowy Zw. Krótkofalowców, Stow. Elektryków Polskich, Stow. Elektryków Francuskich, Stow. Elektryków Amerykańskich.

Jest patronem ulicy w Warszawie, Wojskowego Instytutu Łączności w Zegrzu, Zespołu Szkół Elektrycznych w Białymstoku, Zespołu Szkół Elektryczno-Elektronicznych w Radomsku, Zespołu Szkół Elektronicznych i Ogólnokształcących w Przemyślu, Zespołu Szkół w Mielcu, Zespołu Szkół nr 2 w Pabianicach, Zespołu Szkół nr 4 w Tychach, Technikum Łączności w Warszawie, gmachu Wydz. Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej, jego nazwisko znajduje się na pomniku poświęconym akcji V1, V2 w Warszawie, w 1995 r. Poczta Polska wyemitowała znaczek mu poświęcony.