Bojownikom niepodległości

Jerzy Oktawiusz Uszycki

1893–1961

Urodził się 26 marca 1893 r. w Warszawie. Syn Bronisława i Leokadii z Michałowskich.

Od 1905 r. uczył się w II progimnazjum, a od 1906 r. w Szkole Realnej W. Wróblewskiego i w 1912 r. uzyskał maturę. Potem przez krótki okres czasu studiował w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, a w latach 1915-1916 na Wydz. Inżynierii Rolnej Politechniki Warszawskiej.

Pracował jako pomocnik administratora majątku Rzerzyca koło Rawy Mazowieckiej. Od lipca 1917 r. zajmował stanowisko zastępcy dyrektora filii Polskiej Centrali Zbożowej w Opatowie, a od lipca 1918 r. - dyrektora filii Polskiej Centrali Handlowej w Końskich.

Od 1911 r. należał do tajnego skautingu – członek 3 Warszawskiej Drużyny Skautowej im. Ordona, z czasem objął funkcję drużynowego. W końcu 1915 r. był współorganizatorem rozłamu, w wyniku której blisko połowa warszawskich drużyn przystąpiła do Polskiej Organizacji Skautowej.

Od listopada 1915 r. w POW ps. „Filoxera-Jurski”. Współorganizator komenda w Przasnyszu i Baranowie na Kurpiach. W maju 1917 r. ukończył szkołę podchorążych i od lipca był instruktorem w obwodzie w Końskich. Uczestniczył w akcji rozbrajania okupantów w listopadzie 1918 r., po czym automatycznie przeszedł do WP.

Dowodził plut. w 26 pp. W marcu 1919 r. stał na czele komp., zaś w sierpniu został adiutantem II baonu. Ukończył Szkołę Oficerską Wojsk Łączności w Zegrzu (marzec 1920 r.), po czym dowodził komp. sztabową w Obozie Szkolnym Wojsk Łączności. Uczestniczył w walkach z bolszewikami.

Po wojnie ukończył kurs doszkolenia oficerów sztabowych łączności. W listopadzie 1925 r. przeniesiony do Centralnych Zakładów Wojsk Łączności. W 1926 r. odkomenderowany do Korpusu Kontrolerów MSWojsk, został członkiem nadzwyczajnej komisji do zbadania stanu sprzętu łączności. Awansowany 1 stycznia 1928 r. na kpt. łączn., służył w Dep. Inżynierii MSWojsk. Od maja 1929 r. był kierownikiem referatu wyszkolenia Szefostwa Łączności MSWojsk. W czerwcu i lipcu 1930 r. przebywał na stażu w Czechosłowacji. W grudniu 1932 r. został dowódcą baonu Szkoły Podchorążych Łączności w Centrum wyszkolenia Łączności. 1 stycznia 1935 r. awansował na mjr. łączn. We wrześniu 1936 r. przydzielony do GISZ. Był referentem łączności inspektora armii „na odcinku Łódź” gen. Juliusza Rómmla. Od marca 1939 r. szef łączności KOP.

Podczas kampanii 1939 r. szef łączności GO gen. Jana Kruszewskiego w Armii „Prusy”. Uczestniczył w walkach z Niemcami w rejonie Piotrkowa Trybunalskiego i na Lubelszczyźnie. Ranny, po kapitulacji oddziałów pod Tomaszowem Lubelskim (27 września) przewieziono go do szpitala PCK w Krakowie. W listopadzie zwolniony ze szpitala, w styczniu 1940 r. przyjechał do Warszawy. Pozorując ślepotę, został zarejestrowany jako oficer-inwalida.

Od czerwca 1943 r. prowadził sklep warzywno-owocowy przy ul. Zielnej 12.

Jednocześnie brał udział w działalności konspiracyjnej ps. „Ort”. Był szefem wydz. V łączności Komendy Obwodu Warszawa-Miasto ZWZ, zaś od maja 1942 r. sprawował funkcję dowódcy wojsk łączności i jednocześnie zastępcy ds. łączności technicznej szefa Oddz. V Dowodzenia Ogólnego i Łączności Komendy Głównej AK. Awansował do stopnia ppłk. łączn. Brał udział w powstaniu warszawskim. Po kapitulacji załogi (2 października) dostał się do niewoli niemieckiej. Przez kilka tygodni był przesłuchiwany przez oficerów Abwehry w Berlinie. Następnie przebywał w oflagach w Luckenwalde, Sandbostel i Murnau. 29 kwietnia 1945 r. został uwolniony przez oddziały amerykańskie.

Wyjechał do Włoch, gdzie od lipca służył w dowództwie łączności 2 Korpusu Polskiego. Potem sprawował funkcję przewodniczącego Komisji Weryfikacyjnej AK przy sztabie korpusu.

Po przewiezieniu korpusu do Wlk. Brytanii i demobilizacji (1948 r.) zamieszkał w Londynie. Był wiceprzewodniczącym Klubu Dyskusyjnego Spraw Krajowych im. gen. S. Roweckiego. W grudniu 1954 r. wyjechał na stałe do córki do USA. Tam pozostawał na jej utrzymaniu.

Zmarł 22 maja 1961 r. w Deal Park i został pochowany na cmentarzu Mt. Carmel w West Long Branch, New Jersey.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty (od 1917 r.) z Marią Orth, miał z nią córki Hannę (ur. 1919), zamieszkałą w USA, oraz Walentynę (ur. 1923).

Źródła

A. Lenkiewicz, Kawalerowie Krzyża Niepodległości w powstaniu warszawskim a.d. 1944, Wrocław 2004; „Monitor Polski” nr 218/1931, 23/1934; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.