Bojownikom niepodległości

Jerzy Wacław Maria Bujalski

(1885-1942)

Urodził się 2 lutego 1885 r. w Płocku. Syn Janusza Władysława, buchaltera, oraz Władysławy z Cybulskich. Brat Mieczysława Przemysława (zob.).
Ukończył gimnazjum praskie w Warszawie (1903 r.), po czym studiował na Wydz. Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego.
Należał do „Petu”, a potem do „Zetu” oraz Zw. im. J. Kilińskiego. Za działalność niepodległościową dwukrotnie wydalany ze studiów, ostatecznie w 1906 r. bez prawa wstępu na uniwersytet w państwie rosyjskim.
W czerwcu 1905 r. został kierownikim dzielnicowej organizacji NZR na Woli w Waszawie. Był bojowcem tej partii, od 1905 r. należał też do Ligi Narodowej.
W 1906 r. wyjechał na dalsze studia do Pragi, a potem do Krakowa, gdzie 26 czerwca 1911 r. uzyskał dyplom lekarski.
Praktykę lekarską podjął w szpitalach lwowskich, po czym od 1 stycznia 1912 do 31 sierpnia 1914 r. pracował jako sekundariusz Szpitala Powiatowego w Tarnowie.
W czerwcu 1908 r. wystąpił z Ligi Narodowej, należał do zwolenników oderwania NZR od endecji. Był inicjatorem i komedantem naczelnym utworzonego w końcu roku Polskiego Zw. Wojskowego, przekształconego potem w Polskie Drużyny Strzeleckie.
W czasie I wojny światowej został komisarzem legionowym na powiat tarnowski. Wiosną 1915 r. wstąpił do Legionów Polskich. W stopniu por. lek. do sierpnia był lekarzem 2 szw. oraz II dyonu 2 puł LP. Uczestniczył w walkach na Bukowinie i w Besarabii.
Zwolniony z Legionów, od 15 listopada 1915 do 31 marca 1921 r. sprawował funkcję dyrektora Szpitala Powszechnego w Tarnowie.
W niepoległej Polsce od stycznia 1919 r. był przedstawicielem ekspozytury Zarządu Głównego NZR na Małopolskę. Na XVIII Zjeździe NZR (8-10 czerwca 1919) wybrany do Rady Głównej, na I Kongresie NPR (23-24 maja 1920) wszedł w skład Rady Naczelnej, zaś na II Kongresie (4-6 września 1921) został wiceprezesem Głównego Komitetu Wykonawczego NPR.
Podczas wojny z bolszewikami w 1920 r. prawdopodobnie służył w WP. Następnie w rezerwie. Zweryfikowany jako kpt. rez. lek. z 1 czerwca 1919 r.
Od 29 marca 1922 r. był wiceministrem Zdrowia Publicznego w gabinetach Antoniego Ponikowskiego, Artura Śliwińskiego, Juliana Nowaka i Władysława Sikorskiego. Od 5 lipca do 28 listopada 1923 r. kierownik Ministerstwa Zdrowia Publicznego w gabinecie Wincentego Witosa. Należał do organizatorów państwowej służby zdrowia oraz akcji przeciw epidemicznych w województwach wschodnich.
Po likwidacji ministerstwa poświęcił się pracy w publicznej służbie zdrowia oraz działalności społecznej w lekarskich organizacjach zawodowych (prezes Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej, członek rady Naczelnej Izby Lekarskiej, redaktor „Lekarza Polskiego”). Po 1928 r. pracował w Zw. Kas Chorych, gdzie w 1933 r. był Głównym Inspektorem Lecznictwa, następnie kolejno Naczelnym Lekarzem Ubezpieczeń Społecznych i dyrektorem Działu Lecznictwa ZUS. W latach 1938-1939 dyrektor Szpitala im. Ignacego Mościckiego w Łodzi. Od 1939 r. sprawował funkcję dyrektora Szpitala Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie. Był autorem książek o polskiej służbie zdrowia.
Członek Zw. Legionistów Polskich (Koło b. Żołnierzy 2 puł LP).
W 1939 r. zmobilizowany do WP, uczestniczył w kampanii wrześniowej. W 1940 r. był organizatorem i dyrektorem Szpitala Ubezpieczeń Społecznych przy ul. Czerniakowskiej w Warszawie. Podczas okupacji współpracował z Delegaturą Rządu RP. Aresztowany 8 stycznia 1942 r. przez Niemców, został osadzony na Pawiaku. 17 kwietnia wysłany do obozu koncentracyjnego w Auschwitz (nr więźnia 30 967).
Tam zamordowany 7 września 1942 r.
Odznaczony orderem Polonia Restituta 3 kl., Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi oraz rumuńskim orderem Gwiazdy Rumunii 2 kl.
Żonaty z Marią Skoczylas, miał z nią córkę Danutę (28 I 1918-7 II 2004) zamężną Michałowską, lekarkę.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 87/1931
Źródła

H. Bagiński, U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914, Warszawa 1935; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; R. Domańska, Pawiak. Więzienie gestapo. Kronika 1939-1944, Warszawa 1978; J. Dunin-Brzeziński, Rotmistrz Legionów Polskich. Wspomnienia z lat 1914-1919, Pruszków [2004]; J.B. Gliński, Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej t. 1, Wrocław 1997; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 2, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 87/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; S. Rostworowski, Nie tylko Pierwsza Brygada t. 1, Warszawa 1993.