Bojownikom niepodległości

Jerzy Wiktor Lewakowski

(1891-1940)

lewakowski jerzyUrodził się 23 marca 1891 r. we Lwowie. Syn Aleksandra, dyrektora banku, oraz Eugenii z Dębickich.

Ukończył VII gimnazjum we Lwowie (1909 r.), po czym podjął studia na Wydz. Budownictwa Lądowego Politechniki Lwowskiej.

Działacz skautowy. W 1910 r. stał się współzałożycielem pierwszego zespołu instruktorów skautowych. Należał do zespołu redakcyjnego „Skauta” i „Polskiego Przeglądu Wojskowego”. W 1911 r. II plutonowy I Lwowskiej Drużyny Skautowej im. Naczelnika Kościuszki.W 1914 r. sprawował funkcję drużynowego VII Lwowskiej Drużyny Skautowej im. ks. Józefa Poniatowskiego. Latem uczestniczył w kursie instruktorskim lwowskiego Naczelnictwa Skautowego w Skolem.

Członek „Sokoła” ; był komendantem II akademickiej Stałej Drużyny. Należał też do Zw. Strzeleckiego ps. „Vocarelli X” i w sierpniu 1913 r. uczestniczył w kursie instruktorskim w Stróży.

W czasie I wojny światowej zmobilizowany do armii austro-węgierskiej. Po odbyciu przeszkolenia w szkole oficerów rezerwy w Pradze i w Krakowie pełnił służbę w 2 BArt Fortecznej (2 part fortecznej, przemianowany w 1917 r. na 2 pac). Od 6 grudnia 1914 r. przebywał na froncie rosyjskim, serbskim, rumuńskim i włoskim. 1 maja 1915 r. mianowany chor. art., 1 stycznia 1916 r. awansował na ppor. art., a 1 lutego 1918 r. na por. art.

W 1918 r. odkomenderowany do Krakowa, gdzie przez semestr uczył się na Wydz. Architektury Szkoły Sztuk Pięknych.

Od 31 października 1918 r. w WP. Przejął dowództwo 2 pac. Od 4 listopada dowodził pociągiem pancernym nr 2 „Śmiały”. Na jego czele uczestniczył w odsieczy Przemyśla (11-12 listopada) i walkach z Ukraińcami w okolicach Lwowa. Od maja 1920 r. był wykładowcą i instruktorem Korpusie Kadetów nr 1 w Łobzowie. Odkomenderowany do wydz. szkolenia Dep. Broni MSWojsk, opracował i wydał podręcznik Terenoznawstwo i kartografia wojskowa. Na przełomie sierpnia i września  był referentem operacyjnym 1 Armii. Potem ponownie w MSWojsk, zajmował stanowisko kierownika referatu regulaminów w Oddz. III.

Zweryfikowany jako kpt. art. z 1 czerwca 1919 i awansowany 15 sierpnia 1924 r. na mjr. art., do 1926 r. był m.in. instruktorem artylerii w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii, dyrektorem nauk w Szkole Podchorążych w Warszawie, kierownikiem referatu w Państwowym Urzędzie WF i PW. 16 maja 1926 r. objął stanowisko kierownika samodzielnego referatu organizacyjno-mobilizacyjnego Wojskowego Instytutu Geograficznego. Od 1932 r. zastępca komendanta instytutu. 1 stycznia 1933 r. awansował na ppłk. geogr. 25 sierpnia 1939 r. został komendantem WIG. W latach 1927-1939 redaktor naczelny „Wiadomości Służby Geograficznej”.

Na tym stanowisku wziął udział w kampanii 1939 r. Po kapitulacji załogi Lwowa (22 września) dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku, a następnie w Kozielsku.

Wywieziony na podstawie listy nr 015/2 z początków kwietnia 1940 r., wkrótce potem został zamordowany w lesie katyńskim.

Odznaczony Medalem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie (2007) awansował na płk.

Żonaty z Jadwigą Czarnecką, miaał syna Johna Janusza (ur. 3 VII 1923).

Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 251/1931
Źródła

PSB; H. Bagiński, U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914, Warszawa 1935; Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 251/1931; W. Nekrasz, Harcerze w bojach 1914-1921 cz. 1, Warszawa 1930; U. O[lech], w: Pro memoria, „Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 2/1991; M. Porwit, Spojrzenie poprzez moje życie, Warszawa 1986; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; Z. Zygmuntowicz, Szkoła instruktorów Strzelca w Stróży 1913 r. cz. III, „Panteon Polski” nr 49/1928.