Bojownikom niepodległości

Józef Antoni Birkenmajer

(1897–1939)

Józef Antoni BirkenmajerUrodził się 19 marca 1897 r. w Czernichowie koło Krakowa. Syn Ludwika Antoniego i Zofii z Karlińskich, brat Alfreda Józefa (zob.).

Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W czasie I wojny światowej od 1915 r. służył w armii austro-węgierskiej i dostał się do niewoli rosyjskiej.

W 1918 r. był jednym z organizatorów oddziałów polskich na Syberii. Służył w 1 pstrz. W 1919 r. redagował „Żołnierza Polski w Rosji Wschodniej”. Po kapitulacji 5 Dywizji Syberyjskiej na stacji Klukwiennaja (10 stycznia 1920) dostał się do niewoli bolszewickiej. Więziony w Krasnojarsku, Omsku i Tule, skąd zdołał zbiec i jesienią 1920 r. powrócił do kraju.

Zweryfikowany jako ppor. rez. piech. z 1 czerwca 1919, 2 stycznia 1932 r. awansował na por. rez. piech.

Od 1922 r. pracował jako nauczyciel gimnazjalny w Warszawie. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim, habilitował się z historii literatury polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1937 r. był profesorem języka i literatury polskiej na uniwersytecie w Wisconsin (USA). W następnym roku został tam również profesorem języka rosyjskiego i starosłowiańskiego. W 1939 r. powrócił do kraju i podjął pracę w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Historyk literatury, literat, publicysta. Jako badacz interesował się kulturą średniowiecza w Polsce i jej powiązaniami z tradycją europejską.

W 1939 r. zmobilizowany do WP, wziął udział w obronie Warszawy.

Poległ 26 września 1939 r. podczas bombardowania cytadeli i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości.

Żonaty z Marią Alicją Jętkiewicz.

Źródła

T. Fijałkowski, w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny t. I, Warszawa 1984; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 1, 2, Warszawa 1938, 1939; „Monitor Polski” nr 217/1932; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; A. Romanowski, Rozkwitały pąki białych róż… Wierze i pieśni z lat 1908-1918 o Polsce, o wojnie i o żołnierzach,  Warszawa 1990.