Bojownikom niepodległości

Józef Bakon

(1899-1942)

Józef BakonUrodził się 22 kwietnia 1899 r. w Świerżach pow. Radzyń Podlaski. Syn Tomasza i Józefy z Safków.

Uczył się w Gimnazjum Państwowym im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Siedlcach (maturę uzyskał eksternistycznie w 1921 r.).

W czasie I wojny światowej od października 1916 r. w Polskiej Organizacji Wojskowej ps. „Cyg”. Działał na terenie obwodów siedleckiego i radzyńskiego. W 1918 r. ukończył szkołę podoficerską. W listopadzie tego roku uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w Siedlcach, po czym automatycznie przeszedł do Wojska Polskiego.

Służył w 22 pp. dowodził drużyną, uzyskując stopień plut. W latach 1919-1920 kształcił się w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. Po jej ukończeniu objął stanowisko dowódcy I plut. 5 komp. 55 pp. Brał udział w walkach z bolszewikami. Lekko ranny 23 lipca podczas walki o Berezę Kartuską.

Dnia 23.7.20 r. pod Kartuską Berezą, w czasie odwrotu W.P. nieprzyjaciel energicznie posuwając się naprzód, zagrażał i niepokoił nasze oddziały, katerujące w miasteczku Kartuska Bereza.

II. Baon 55. Poznańskiego p.p. otrzymał rozkaz silnem uderzeniem nieprzyjaciela rozbić i wyprzeć.

5. kompanja tegoż baonu wyruszyła w tym celu na czele a pierwszy pluton pod dowództwem podch. Bukań-ia nadzwyczaj sprawnie bez strat, pomimo bardzo niekorzystnego terenu, dotarł do linji nieprzyjacielskieji stąd silnym i skutecznym ogniem (…) wroga wprowadził zamieszanie wielkie.

Podchorąży Bakuń skorzystując z chwilowego nieładu nieprzyjaciela wtargnął się z jedną sekcją w jego linje, zwalczył stawiający opór i zdobył jeden ciężki kulomiot oraz dwa konie z podwodą.

Natychmiast ulokował jeden kolumiot z obsługą na podwodzie i ruszył na tyły bolszewickie, zadawając nieprzyjacielowi bardzo wielkie straty i powodując ogromny przestrach i nieład.

Przez swoją nadzwyczajną śmiałość i męstwo wpłynął podchorąży Bakoń decydująco na przebieg walki. Nieprzyjaciel bowiem w popłochu uciekł, nie mając casu zabrać z sobą działa oraz wielką ilość ciężkich kulomiotów [z wniosku ppor. Stefana Sieradzana na order Virtuti Militari].

Mianowany ppor. piech. (ze starszeństwem z 1 marca) objął dowództwo komp. Ciężko ranny 17 września pod m. Laskowo.

Po zakończeniu wojny w 1921 r. sprawował funkcję referenta oświatowego pułku. W 1922 r. został przeniesiony do rezerwy (70% utraty zdrowia).

Po uzyskaniu matury studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie i w 1924 r. uzyskał dyplom jej ukończenia.

Od 1925 do 1939 r. pracował zawodowo jako nauczyciel przedmiotów handlowych w prywatnej Szkole Handlowej Marii Danielskiej, w Szkole Handlowej Stanisławy Rabskiej i Państwowym Liceum Handlowym w Warszawie.

Członek Związku Nauczycieli Szkół Zawodowych, sprawował funkcję sekretarza koła.

W 1935 r. wybrany na posła na Sejm RP w okręgu wyborczym nr 37 (Biała Podlaska), funkcję tę sprawował do 1938 r. Był członkiem Grupy „Jutro Pracy”. Należał do Obozu Zjednoczenia Narodowego.

Po kampanii 1939 r. przebywał w Warszawie. Od września 1940 r. pracował w gimnazjum wieczorowym w zakładach Naukowych Heleny Grabowskiej przy ul. Królewskiej 16. Aresztowany przez Niemców, został wysłany do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, do którego przybył 13 maja 1942 r. (nr więźnia 35 093).

Tam zmarł 13 października 1942 r.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości.

Żonaty, miał córkę Zdzisławę (ur. 16 XII 1921), lekarza.

Źródła

CAW, I.482.44-3410; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 3, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2011; M. Kledzik, Niezwykły dom: Królewska 16, „Rzeczpospolita” 2004, nr 136, dodatek specjalny; S. Kordaczuk, Siedlecka Księga Chwały 1914-1944. Mieszkańcy regionu w walce o wolność i niepodległość, Siedlce 2018; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; „Monitor Polski”1931,  nr 296; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny t. I, Warszawa 1998; Rocznik oficerski 1923, 1924.