Bojownikom niepodległości

Józef Baluch

(1896–1936)

Józef BaluchUrodził się 12 lutego 1896 r. w Korczynie pow. Krosno. Syn Wojciecha i Anieli z Kulczyckich.

Ukończył szkołę powszechną w Krośnie. Następnie kształcił się w zawodzie zegarmistrza i optyka w Krośnie. Następnie przez rok pracował jako pomocnik zegarmistrza we Lwowie i pół roku w Krakowie.

Od 1914 r. przez sześć miesięcy należał do Związku Strzeleckiego.

W czasie I wojny światowej od końca 1915 r. w Legionach Polskich. Początkowo w baonie uzupełniającym nr 4, a od 7 marca 1916 r. w 12 komp. 6 pp LP. W czerwcu chory, leczył się w Dęblinie i Warszawie.

Po kryzysie przysięgowym w końcu 1917 r. został wcielony do armii austro-węgierskiej. Służył w 13 pstrz., był ranny. Ciężko chory na czerwonkę, w grudniu powrócił do Korczyny.

Od 6 lutego 1919 r. w Wojsku Polskim. Początkowo w 3 komp. III baonu strzelców sanockich, od czerwca w lotnej komp. szturmowej 4 DP por. Stanisława Maczka (potem: 1 komp. km 18 pp). Ciężko ranny 28 maja 1920 r. nad Berezyną, w następstwie rany miał niedowład prawej ręki.

W dniu 25-tym stycznia 1920 r., I K.K.M. 18 p.p. (dawna komp. lotna, 4-ej D.P.)w głębokim wypadzie, 80 kilometrowym na tyły bolszewickie, w sile 70 bagnetów, zaatakowała nieprzyjaciela, który w sile 400-500 bagnetów, obsadził miasteczko Sławeczno, sierżant Baluch Józef, d-ca plutonu, zaatakował nieprzyjaciela szturmem, zmusił do ucieczki, zadając straty w zabitych i rannych; biorąc kilkunastu jeńców.

Walka toczyła się w strasznych warunkach; odcięci od własnych sił, mróz około 30 st. Swą śmiałą akcją sierżant Baluch Józef przyczynił się wybitnie do odniesionego zwycięstwa, a mianowicie: rozbicie pułku bolszewickiego nr 417 liczącego 400-500 ludzi, przez wzięcie 32 jeńców, 2 K.M., wielkiej ilości broni i amunicji, kancelarji pułku z rozkazami operacyjnymi.

b) Dnia 28-go maja, 1920 r., w kontrakcji na Górnej Berezynie, pod wsią Komarówka, sierżant Baluch Józef, podczas ataku I K.K.M. 18 p.p. (dawnej komp. lotnej, 4-ej D.P.)nadzwyczaj dzielnie i umijętnie prowadził swój pluton, wyrzucając wroga z jego stanowisk.

Kiedy nieprzyjaciel wznowił kontratak, mimo ciężkiej rany w rękę (w kość) sierżant Baluch Józef w dalszym ciągu stał na czele swego plutonu, sam kierując ogniem K.M., odparł atak; zadając straty nieprzyjacielowi [z wniosku na order Virtuti Militari].

W lutym 1921 r. w stopniu sierż. przeniesiony do rezerwy.

Wobec odnawiania się ran przez dwa leczył się w Szpitalu Okręgowym w Krakowie. Jednocześnie w latach 1922-1923 uczył się w dwuletniej szkole handlowej przy Akademii Handlowej w Krakowie, której został absolwentem.

Od lipca 1923 r. był osadnikiem wojskowym w osadzie koło Jezierzan. Ze względu na stan zdrowia (rozwijająca się choroba płuc) w kwietniu 1933 r. musiał ją opuścić. Potem mieszkał w Krośnie. Był inwalidą (70% niezdolności do pracy).

Zmarł 15 czerwca 1936 r. w Otwocku i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie kwat. B-21.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych.

Żonaty (od 1925 r.) z Józefą Kapis, miał z nią synów Jerzego Antoniego (ur. 9 XII 1926) i Andrzeja Bolesława (ur. 30 XI 1928) oraz córkę Annę Varbarę (ur. 26 VII 1932).

Źródła

CAW, I.482.1-18; P. Babinetz, Ruch niepodległościowy w Krośnieńskiem 1900-1918, mps, 2007; J. Baluch, Życie na stos rzucone: Józef Baluch 1896-1936, Warszawa 2007; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 3, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2011; „Monitor Polski” 1933, nr 292.