Bojownikom niepodległości

Józef Bok

(1898–1942)

Urodził się 23 marca 1898 r. w Kluczach pow. Olkusz. Syn Jana i Anieli z Kaszyców, wyznanie rzymskokatolickie. Miał dwie siostry Zofię (1900–1989) i Matyldę (1904–1985). 

Od roku 1910 mieszkał w Miękini (powiat chrzanowski). Ukończył szkołę realną w Krzeszowicach (1912), następnie był na praktyce handlowej w firmie Mariana Lasockiego handlującego winem i delikatesami we Lwowie. W roku 1914 powrócił do Miękini nie dokończywszy praktyki.

Po wybuchu I wojny światowej, od maja 1915 r. w Legionach Polskich. Początkowo służył w Baonie Uzupełniającym nr 2, następnie w 3 komp. 2 Pułku Piechoty II Brygady  LP. Został ciężko ranny w bitwie pod Rarańczą (26 sierpnia 1915). Leczył się w szpitalach w Czerniowcach, Kołomyi, Nieredhazu i Budapeszcie. Następnie przebywał na rekonwalescencji w Marmaros-Sziget. W połowie listopada został skierowany do kadry w Kozienicach, po czym wraz z oddziałem uzupełniającym został skierowany na front wołyński do stacji Wołczeck. Służył w 8 komp. 2 Pułku Piechoty II Brygady LP. Brał udział w walkach na Wołyniu. Zachorował na zapalenie płuc, 10 sierpnia 1916 r. został odesłany na tyły. Leczył się w szpitalach w Kowlu, Chełmie, Lublinie i Krakowie i w sanatorium w Krynicy. Skierowany do stacji zbornej w Krakowie, potem do kadry w Dęblinie i do Domu Uzdrowieńców LP w Kamieńsku. W połowie listopada przydzielony do służby werbunkowej w Komisariacie Werbunkowym w Makowie Mazowieckim między innymi na posterunek w Sypniewie. W kwietniu 1917 r. powrócił do swojego oddziału stacjonującym w Zambrowie. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917) zagrożony internowaniem we wrześniu zdezerterował. 19 marca 1918 r. został aresztowany przez żandarmerię niemiecką w Sypniewie. Początkowo więziony był w Makowie, od 7 kwietnia w więzieniu przy ul. Dzikiej w Warszawie. 10 czerwca został zwolniony i odesłany do stacji zbornej na ul Nowowiejskiej. 10 lipca skierowany na pobyt do Olkusza, gdzie leczył się z chorób nabytych podczas służby w Legionach.

W niepodległej Polsce, od 8 lutego 1919 r. służył w Wojsku Polskim. Początkowo w 12 Pułku Piechoty Policji Wojskowej, następnie w 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej oraz 143 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych, przemianowany na  4 Pułk Strzelców Podhalańskich płk. Andrzeja Galicy, gdzie w stopniu plut. dowodził III plut. 1 komp. Brał udział w wojnie z Rosją bolszewicką 1919–1920. W walkach pod wsią Gradojce (Gradowce) został ciężki postrzał w nogę. Leczył się w szpitalach w Płoskirowie, Tarnopolu i Krakowie, skąd w końcu maja 1920 r. skierowano go do baonu zapasowego 143 pstrz., gdzie pełnił funkcje podoficera mundurowego w komp. sztabowej baonu (26 czerwca 1920 – 31 stycznia 1921), następnie w komp. sztabowej 4 psp. w Nowym Targu (do 10 sierpnia 1921). Przydzielony do 20 Pułku Piechoty, po operacji usunięcia z nogi odłamków (28 sierpnia), 26 września przeniesiony do rezerwy. Początkowo bezrobotny, następnie pracował jako sekretarz adwokata w Olkuszu. 23 maja 1923 r. powołany do zawodowej służby wojskowej w 1 Pułku Ułanów, ze względu na stan zdrowia 4 lipca przeniesiony do rezerwy. Pracował jako ekspedient i magazynier w Grodnie, był pracownikiem stacji benzynowej Standard-Nobel, od czerwca 1928 r. ponownie w Olkuszu. Wkrótce powrócił do Grodna, gdzie pracował w osadnictwie wojskowym. Ostatecznie zamieszkał w Olkuszu i pracował na różnych stanowiskach urzędniczych w PKP.

Należał do Związku Legionistów Polskich, Ligi Morskiej i Kolonialnej, Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, PCK i Związku Myśli Wolnej.

Zmarł w 1942 r., na chorobę Burgera. Pod koniec życia amputowano mu nogi, ale choroby nie udało się zatrzymać. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Olkuszu.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 12/1932
Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; IV Lista strat Legionów Polskich, Piotrków 1916; „Monitor Polski” nr 12/1932; J. Nagawiecki, Legionista rodem z Klucz, „Klucz do Wspomnień” nr 12/2014.