Bojownikom niepodległości

Józef Brągiel

(1894–1940)

Urodził się 5 czerwca 1894 r. w Radomyślu Wielkim. Syn Jana i Antoniny z Trybulców. Brat Bronisława Antoniego (zob.).
Ukończył szkołę powszechną w Radomyślu, po czym od 1904 r. uczył się w I gimnazjum w Tarnowie, gdzie w 1912 r. uzyskał maturę. Studiował w Akademii Handlowej i na Wydz. Prawa uniwersytetu w Wiedniu (1912-1913). Od 1913 r. kontynuował studia na Wydz Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Członek Stałych Drużyn „Sokoła” (od 1913 r.) oraz Zw. Strzeleckiego.
W czasie I wojny światowej w sierpniu 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich. Służył w IV plut. 16 komp. 2 pp LP. Brał udział w kampanii karpackiej.
W listopadzie 1914 r. powołany do armii austro-węgierskiej. Jako jednoroczny ochotnik wcielony do baonu zapasowego 32 pp Obrony Krajowej. W okresie od kwietnia do czerwca 1915 r. kształcił się w szkole oficerów rezerwy w Opawie. Awansowany na kpr., objął funkcję instruktora w kadrze swojego pułku. 1 lipca awansował na kadeta-aspiranta. W listopadzie w składzie uzupełnień wysłany do pułku na front rosyjski. Służył w komp. strzeleckiej, a od marca 1916 r. w komp. km. W czerwcu dostał się do niewoli rosyjskiej w rejonie Beresteczka.
Przebywał w Iszyniu na Syberii. Aresztowany po przewrocie bolszewickim, został uwolniony przez Czechów.
Od czerwca 1918 r. w oddziałach polskich na Syberii. W stopniu chor. piech. był żołnierzem okm 1 psp. Brał udział w walkach z bolszewikami, podczas których w listopadzie został ranny pod Belebejem. Leczył się w szpitalu w Ufie. 24 grudnia powrócił do pułku, obejmując funkcję adiutanta okm. Od maja 1919 r. adiutant szkoły km 5 Dywizji Syberyjskiej w Nowonikołajewsku. Po kapitulacji dywizji na stacji Klukwennaja (10 stycznia 1920) dostał się do niewoli bolszewickiej. Skierowany na roboty przymusowe, w marcu 1921 r. zbiegł, po czym powrócił do kraju.
23 kwietnia przydzielony do 82 pp, 10 października został przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako por. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r., z dniem 19 marca 1939 r. awansował na kpt. rez. piech.
Kontynuował studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie 9 grudnia 1922 r. uzyskał absolutorium. Po zdaniu egzaminów rozpoczął aplikację sędziowską, w trakcie której uzyskał doktorat (3 czerwca 1925). Po zdaniu egzaminu sędziowskiego 21 stycznia 1928 r. mianowany asesorem przy Sądzie Apelacyjnym w Katowicach. Od lata tego roku sędzia Sądu Grodzkiego w tym mieście. Od 1932 r. sędzia Sądu Okręgowego w Katowicach, a od 1935 r. sedzia Sądu Apelacyjnego w tym mieście.
Członek Tow. prawników w Katowicach, członek zarządu okręgu ?Federacji Polskich Zw. Obrońców Ojczyzny, członek zarządu Zw. Sybiraków.
Podczas kampanii 1939 r. ewakuowany na teren województwa stanisławowskiego, gdzie jesienią został aresztowany przez NKWD. W 1940 r. wywieziony do więzienia w Kijowie.
Wywieziony na podstawie listy nr 042 z 20-22 kwietnia 1940 r., wkrótce potem został zamordowany na terenie Ukrainy, zapewne w Kijowie.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
Rodziny nie założył.
Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 287/1931
Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich t. I, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 287/1931; Polski Cmentarz Wojenny Kijów-Bykownia. Księga cmentarna t. I, Warszawa 2015; Rocznik oficerski 1923, 1924; R. Rybka, K. Stepan, Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, Kraków 2003; Ukraiński ślad Katynia, Warszawa 1995.