Józef Bromski

Urodził się 1 marca 1872 r. w Wieruszowie pow. Wieluń. Syn Teodora, burmistrza miasta, i Anieli ze Swieściakowskich.

Uczył się w Męskim Gimnazjum Klasycznym w Kaliszu (od 1916 Miejskie Gimnazjum Filologiczne Męskie). Po ukończeniu pięciu klas wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku; w roku 1896 przyjął święcenia kapłańskie z rąk bp. Aleksandra Bereśniewicza (1823–1902). Był wikariuszem w parafiach w Warcie, Lutomiersku (od 22 stycznia 1897), Kłobucku (od 1897), Raciążku (w 1898). W latach 1899–1906 pełnił funkcję notariusza w konsystorzu w Piotrkowie. W roku 1900 został rektorem kościoła pobernardyńskiego w Piotrkowie. Równolegle z działalnością duszpasterską uczył się języków obcych. Po opanowaniu niemieckiego, francuskiego i angielskiego, podjął naukę hebrajskiego i arabskiego, a także asyryjsko-babilońskiego i sumeryjskiego. W międzyczasie odbywał podróże naukowe po Europie. W celu zapoznania się z zabytkami asyryjskimi jeździł do muzeów w Londynie, Paryżu oraz do Konstantynopola. W roku 1912 wyjechał do Jerozolimy, gdzie (niecałe dwa lata) studiował we Francuskiej Szkole Biblijnej i Archeologicznej w Jerozolimie. Zwiedził przy tym Palestynę, Syrię i Egipt. Naukę kontynuował w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, gdzie w roku 1914 złożył egzamin z asyriologii. 29 czerwca 1914 r. powrócił do kraju, gdzie objął wcześniej piastowane stanowisko rektora w pobernardyńskim kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Piotrkowie i prefekta szkolnego.

Po wybuchu I wojny światowej (28 lipca 1914) propagował idee legionowe. Zagrożony aresztowaniem, ukrywał się przed władzami rosyjskimi, aż do ich wyjazdu z Piotrkowa w grudniu 1914 r. W roku 1915, za agitację na rzecz Legionów Polskich, popadł w konflikt z władzami kościelnymi i został pozbawiony funkcji kościelnych, po czym zawieszony w działalności duszpasterskiej. Podjął pracę wykładowcy historii oraz języka niemieckiego w piotrkowskich szkołach prywatnych, między innymi: w 7-klasowym Zakładzie Naukowym Żeńskim Heleny Trzcińskiej (działającym od roku 1906). W styczniu 1916 r. współzałożyciel Towarzystwa Szkoły Zawodowej w Piotrkowie; wykładowca w 6-klasowej Szkole Handlowej tego Towarzystwa. Na początku stycznia 1916 r. został pierwszym przewodniczącym Komitetu Narodowego w Piotrkowie (do początku 1917). Głosił hasła niepodległości państwa polskiego, wspierał zbiórki pieniędzy na fundusz Komitetu Narodowego. Następnie należał do Centralnego Komitetu Narodowego (grudzień 1915 – luty 1917). W styczniu 1918 r. w wyborach samorządowych jako jedyny ksiądz, został wybrany do Rady Powiatowej Piotrkowskiej.

W niepodległej Polsce władze kościelne przywróciły mu prawa i obowiązki kapłana. W maju 1920 r. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego udzieliło mu pełnej kwalifikacji nauczyciela historii I kategorii. W roku 1921 uzyskał doktorat z filozofii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Był jednym z prekursorów badań nad Starożytnym Wschodem. Sumerolog i asyrolog. W sierpniu 1921 r. został zastępcą profesora asyriologii na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego; kierował powstałym seminarium języków semickich – uczył akadyjskiego i sumeryjskiego. W roku 1926 uzyskał habilitację. 1 lutego 1930 r. został prof. nadzwyczajnym UW. W roku akademickim 1932–1933 sprawował funkcję dziekana Wydziału Teologii Katolickiej UW. Należał do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Uhonorowany przez biskupa diecezjalnego sandomierskiego Włodzimierza Jasińskiego (1873–1965) godnością kanonika honorowego sandomierskiego.

Autor 14 publikacji i przekładów, między innymi: Kultura Chaldei i ślady jej wpływów w sąsiednich krajach w okresie kamienia, miedzi i brązu, Warszawa 1924; Piśmiennictwo w Sumero-Akkadzie, Babilonji i Asyrji, w: Wielka literatura powszechna, t. 5: Antologia, Warszawa 1932, cz. 1; Historja Azji Przedniej w: Wielka historia powszechna, Warszawa 1935, t. 1; przekład z języka akadyjskiego: Enuma eliš, czyli opowieść babilońska o powstaniu świata, Warszawa 1925; Literatura asyrobabilońska, Warszawa 1929; Gilgameš, poemat asyryjski, Warszawa 1936. Do druku w Polskiej Akademii Umiejętności złożył dwie prace, które prawdopodobnie zaginęły: Gramatyka asyrobabilońska oraz Historia Sumerii i Akkadii.

Zmarł 1 lutego 1937 r. w Warszawie, został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach, kwatera 347.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości..