Bojownikom niepodległości

Józef Dunin Borkowski

(1879-1920)

Urodził się 19 lutego 1879 r. we Florencji (Włochy) w rodzinie ziemiańskiej.
Ukończył politechnibbbkę w Dreźnie i Uniwersytet Sorboński w Paryżu, uzyskując doktorat filozofii. Przez pewien czas pracował jako asystent w katedrze fizjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1897-1898 odbył obowiązkową służbę wojskowa w armii rosyjskiej (tatarski pułk ułanów) i otrzymał stopień chor. rez. kaw.
Narciarz, taternik. W 1907 r. wspólnie z Mariuszem Zaruskim dokonał pierwszego zimowego wejścia na nartach na Kozi Wierch, a w 1910 r. dokonał pierwszego polskiego zimowego wejścia na Sławkowski Szczyt. Uczestniczył w pierwszym narciarskim wejściu na Bystrą.
Po wybuchu wojny 10 sierpnia 1914 r. wstąpił do oddziałów strzeleckich. Otrzymał dowództwo II plut. 2 szw. LP. 29 września mianowany chor. kaw., podczas walk w Karpatach 30 listopada awansował na ppor. kaw. Wyróżnił się 22 stycznia 1915 r. w czasie działań w dolinie rz. Tatarki. Na początku maja w Zdani pod Radomskiem rozpoczął organizację 5 szw., którego został dowódcą. Po szarży pod Rokitną (13 czerwca) powrócił na front do 2 szw. 9 sierpnia 1915 r. otrzymał stopień por. kaw. 17 września ponownie objął dowództwo 5 szw. 2 puł LP.
Po kryzysie przysięgowym pozostał w pułku w Polskim Korpusie Posiłkowym. Po przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą i likwidacji pułku (19 lutego 1918) został internowany przez Austriaków, do 29 września przebywał w obozach: w Dulfalvie, a potem w Huszt na Węgrzech.
Od 1 listopada organizował w Dębicy szw. kawalerii, które utworzyły pułk strzelców konnych. Pułkiem tym dowodził do 10 maja 1919 r. 8 listopada 1918 r. awansował na rtm. kaw. ze starszeństwem z 12 października. Już 21 listopada na czele dywizjonu udał się na front ukraiński w rejon Przemyśla. Odznaczył się jako dowódca odcinka Medyka-Mościska-Chorośnica. 19 maja 1919 r. ponownie objął dowództwo swojego pułku (później 9 puł). Na jego czele walczył w Małopolsce Wschodniej z Ukraińcami i z bolszewikami na Wołyniu. 1 grudnia 1919 r. otrzymał stopień mjr. kaw. Uczestniczył w wyprawie kijowskiej.
Poległ podczas walk odwrotowych 3 lipca 1920 r. przy obronie mostu na Horyniu pod Czernihowem. Pochowany w Krakowie.
Pośmiertnie awansowany na ppłk. kaw. (ze starszeństwem z 1 kwietnia 1920) oraz odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.
Był żonaty.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 296/1931
Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; J. Dunin-Brzeziński, Rotmistrz Legionów Polskich. Wspomnienia z lat 1914-1919, Pruszków [2004]; Encyklopedia Wojskowa t. II, Warszawa 1932; A. Krasicki, Dziennik z kampanii rosyjskiej 1914-1916, Warszawa 1988; Kronika 2 Pułku Ułanów Legionów Polskich i 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, bmw 1959; H. Lewartowski, B. Pochmarski, J.A. Teslar, Szlakiem bojowym Legionów, Lwów 1915; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920, Warszawa 1934; „Monitor Polski” nr 296/1931; U. Perkowska, Uniwersytet Jagielloński w latach I wojny światowej, Kraków 1990; S. Pomarański, w: Polski Słownik Biograficzny t. II z 1936; Rodowody pułków jazdy polskiej 1914-1947, Londyn 1983; S. Rostworowski, Nie tylko Pierwsza Brygada t. 1, 3, Warszawa 1993; „Wiarus” nr 32/1920.