Bojownikom niepodległości

Józef Gałęzewski

(1900–1942)

Urodził się 13 lutego 1900 r. w Strzelnie pow. Mogilno. Syn Adolfa, ziemianina, i Marianny z Szymańskich.

Ukonczył szkołę ludową, po czym został drukarzem.

Działacz skautowy. Od 1912 r. należał do tajnej I Drużyny Skautowej im. ks. Józefa Poniatowskiego w Inowrocławiu. W 1913 r. organizator tajnej I Drużyny Skautów im. Naczelnika Tadeusza Kościuszki w Strzelnie i jej drużynowy.

W czasie I wojny światowej od 17 lutego 1917 r. w armii niemieckiej. Służył w 2 pac, a następnie w szeregach 24 pac walczył na froncie zachodnim, gdzie został ranny. Awansował na kpr. Od sierpnia do listopada 1918 r. przebywał na leczeniu w szpitalu, po czym powrócił do służby w 24 pac. Następnie instruktor w kadrze 53 pac. 19 grudnia zdemobilizowany.

Od 28 grudnia 1918 r. uczestnik powstania wielkopolskiego. Walczył w rejonie Inowrocławia. Służył w 5 pstrz wlkp. (potem: 59 pp). Ukończył sześciomiesięczną szkołę podoficerską, awansując w lipcu 1919 r. na plut. Był instruktorem w szkole podoficerskiej pułku. W styczniu 1920 r., awansowany na sierż., otrzymał przydział do dowództwa pułku. Brał udział w objęciu Pomorza w lutym 1920 r. W sierpniu awansowany do stopnia chor., został dowódcą 3 komp. Wyróżnił się w bitwie warszawskiej w sierpniu 1920 r.

W niepodległej Polsce pełnił zawodową służbę wojskową. Służył w 59 pp. Od 15 lipca do 14 grudnia 1922 r. przebywał na kursie w Centralnej Szkole Podoficerów Piechoty nr 1 w Chełmnie, po jego ukończeniu powrócił do pułku. Wiosną 1939 r. był oficerem żywnościowym 59 pp. Od 24 sierpnia zastępca dowódcy komp. gospodarczej pułku i jednocześnie oficer sztandarowy.

Działacz harcerski; zorganizował drużynę harcerską przy pułku i 10 grudnia 1938 r. uzyskał stopień podharcmistrza. Okresowo prowadził Wojskowy Klub Sportowy w Inowrocławiu.

Członek Zw. Weteranów Powstań Narodowych RP 1914-1919.

Podczas kampanii 1939 r. uczestniczył w walkach na Pomorzu i w bitwie nad Bzurą. Ukrył sztandar pułkowy na terenie Puszczy Kampinoskiej. Po zakończeniu walk w listopadzie powrócił do Inowrocławia.

Pracował jako drukarz w niemieckiej firmie.

Podjął działalność konspiracyjną w szeregach Wielkopolskiej Organizacji Wojskowej (potem Wojskowa Organizacja Ziem Zachodnich) ps. „Kmicic”, „Śmiały”. Od marca 1940 r. był komendantem tej organizacji na obwód Inowrocław. Aresztowany przez Niemców w końcu sierpnia (lub 24/25 lipca), został osadzony w więzieniu w Inowrocławiu. 3 czerwca 1942 r. skazany za zdradę stanu na sześć lat więzienia, karę odbywał w więzieniu we Wronkach.

Tam zmarł 7 października 1942 r.

Odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości i brązowym Krzyżem Zasługi.

Żonaty (od 4 VII 1922) z Heleną Orłowską, miał trzech synów: Eligiusza Zbigniewa (1923-20 IX 1996), żołnierza AK i armii amerykańskiej, Jerzego Henryka oraz Włodzimierza Jędrzeja.

Źródła

Fundacja generał Elżbiety Zawackiej, M-253/862 Pom.; B. Kasińska, Podharcmistrz i chorąży Rzplitej, „Nowiny” z 15 IX 1988; H. Maciejewska-Marcinkowska, w: Słownik Biograficzny Konspiracji Pomorskiej 1939-1945, zesz. 4, Toruń 1998; „Monitor Polski” nr 167/1932.