Józef Gigiel

Urodził się 6 marca 1890 r. w Samborze. Syn Antoniego i Marii z Kroczaków.

Uczył się w gimnazjum w Samborze, a potem w Krakowie, gdzie w gimnazjum św. Anny w 1908 r. uzyskał maturę.

Pracował zawodowo jako urzędnik kolejowy.

W latach 1911-1912 odbył obowiązkową służbę w armii austro-węgierskiej w charakterze jednorocznego ochotnika i uzyskał stopień chor. rez.

Przez roku studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Od października lub listopada 1912 r. członek Zw. Strzeleckiego w Samborze – ukończył kurs oficerski.

W czasie I wojny światowej od 6 sierpnia 1914 r. w oddziale J. Piłsudskiego i Legionach Polskich ps. „Traunicht”. Mianowany 9 października ppor. piech., do 31 października dowodził III plut. 3 komp. II baonu. Później był dowódcą III plut. 3 komp. III baonu 1 pp LP. Ranny w lewą rękę w czasie bitwy pod Łowczówkiem 22 grudnia tego roku, do 1 lipca 1915 r. leczył się w Wiedniu. Od 4 lipca w baonie uzupełniającym nr 3, w którym od 15 lipca stał na czele 5 komp. (od 19 lipca – 3 komp.). W tworzonym 6 pp LP od 28 lipca dowodził 7 komp. Uczestniczył w walkach na Wołyniu, 11 listopada 1915 r. awansował na por. piech. Wyróżnił się pod Polską Górą.

5.7.1916 r. 5 kompania 6 pp w kontrataku na Górę Polaków, wobec niezrównania skrzydeł przez inne kompanie, znalazła się w trudnej sytuacji i pozostała sama wobec przeważającego przeciwnika. Dzięki swej ogromnej odwadze i przytomności umysłu por. Gigiel rzucił kompanię na bagnety, robiąc wyłom i powodując popłoch w szeregach nieprzyjaciela. Wobec kontrataku cofnął się dopiero na rozkaz, ustępując krok za krokiem z nieliczną garstką żołnierzy. W tym dniu odznaczył się po raz wtóry, kiedy po południu, w huraganowym ogniu i po śmierci dowódcy baonu, objął jego dowództwo. Otoczony i skazany na zagladę, zdziesiątkowany baon, wyprowadził na następne pozycje, które, mimo ogromnego popłochu oddziałów węgierskich, obsadził natychmiast i przygotował się do obrony, mimo nadludzkiego wyczerpania niecałych 50% pozostałych przyżyciu żołnierzy.

1 listopada 1916 r. awansował na kpt. piech. Latem 1917 r. dowodził II, a potem III baonem 6 pp LP. Brał aktywny udział w akcji antyprzysięgowej.

Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. aresztowany w Przemyślu i przewieziony do Warszawy, do 18 lutego 1918 r. był więziony.

Zwolniony, przeszedł do prac w POW. Działał na terenie Warszawy, Lublina, Kijowa i Odessy, gdzie został szefem sztabu Komendy Rejonowej II Organizacji Werbunkowo-Agitacyjnej.

W połowie listopada 1918 r. wziął udział w organizacji oddziału płk. Czesława Rybińskiego, w którym 21 listopada objął dowództwo I baonu. Po walce z Ukraińcami pod Mikulińcami 29 listopada dostał się do niewoli, z której zbiegł w Tarnopolu 13 kwietnia 1919 r. i 6 maja wstąpił do WP. Przydzielony do baonu zapasowego 6 pp leg, 12 maja został jego dowódcą. Awansowany 12 czerwca na mjr. piech., początkowo w zastępstwie dowodził 6 pp leg, po czym 13 kwietnia 1920 r. został szefem oddz. DOGen Pomorze. Od 15 lipca 1920 r. był organizatorem i dowódcą 263 pp Armii Ochotniczej. Na jego czele uczestniczył w działaniach przeciwko bolszewikom. Dowodził nim do jego rozwiązania 28 lub 31 sierpnia. Oddany do dyspozycji dowództwa Frontu Północnego, zaś 15 września do dowództwa 1 DP Leg. Przydzielony 24 listopada do wojsk Litwy Środkowej, był dowódcą odcinka kordonowego „Wilno” (do 20 września 1921 r.). Na Wileńszczyźnie przebywał do 7 października.

Następnie w 15 pp. Od 6 marca do 6 lipca 1922 r. przebywał na kursie dowódców pułków i piechoty dywizyjnych w Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie. Zweryfikowany jako ppłk piech. z 1 czerwca 1919, od lipca 1922 r. sprawował funkcję zastępcy dowódcy 16 pp. Przejściowo (12 stycznia-7 marca 1923) w zastępstwie jego dowódca. Po rozruchach krakowskich w listopadzie 1923 r. wyrokiem Najwyższego Sądu Wojskowego z 10 kwietnia 1924 r. skazany na 14 dni aresztu za zniesławienie podwładnego, natomiast został uniewinniony z zarzutu przygotowywania zamachu stanu (15 maja 1924). Na początku maja 1924 r. został zastępcą dowódcy 54 pp. Ukończył kursy specjalistyczne. Od 1 kwietnia 1927 do 1936 r. dowodził 40 pp. 1 stycznia 1928 r. awansował na płk. piech. Później był dowódcą Podkarpackiej Brygady Obrony Narodowej. Następnie od 12 stycznia 1937 r. z powodu choroby alkoholowej pozostawał w dyspozycji dowódcy OK nr VI. Przebywał na kuracji. Krótko przed wybuchem wojny mianowany dowódcą Karpackiej Brygady Obrony Narodowej, ze względu na rozdzielenie jej pododdziałów między różne części Armii „Karpaty” faktycznie nią nie dowodził.

Współorganizator Podolskiego Tow. Turystyczno-Krajoznawczego, 20 października 1920 r. wybrany na członka pierwszego zarządu..

Podczas kampanii 1939 r. po 17 września dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku.

Zamordowany w kwietniu lub maju 1940 r. w Charkowie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie (2007) awansował na gen. bryg. [jako Gigiel-Melechowicz].

Opublikował: Zajęcie dworu w Ćminach, w: Rok bojów na Polesiu (Warszawa 1917); Wspomnienia dowódcy plutonu z kampanii jesiennej II batalionu Legionów Józefa Piłsudskiego, w: Ziemia łęczycka żołnierzom niepodległości ([Łódź 1937]).

Żonaty z Teresą N., miał z nią synów Zdzisława (15 IX 1920-20 V 2011), inżyniera, i Mieczysława (21 VIII 1922-28 II 1991).

Poświęcono mu tablicę pamiątkową w katedrze polowej WP w Warszawie.