Bojownikom niepodległości

Józef Gołąb

(1888–1916)

gołąb józef 1888Urodził się 30 marca 1888 r. w przysiółku Kanki-Laski (obecnie część wsi Hutki-Kanki) koło Zawiercia. Syn Jana i Agnieszki z Kluszewskich.

Ukończył szkołę powszechną w Bolesławiu, po czym przez 4 lata pracował w warsztacie rzeźbiarskim w Olkuszu. W 1910 r. podjął naukę w Wyższej Szkole Przemysłowej w Krakowie.

W 1912 r. odbył obowiazkową służbę wojskowa w armii rosyjskiej. Po powrocie do domu przez rok prowadził własną pracownię rzeźbiarską w Olkuszu.

Po wybuchu wojny 16 sierpnia 1914 r. wstąpił do Legionów. Był dowódcą plut. w VI baonie 1 pp LP. Leczył się w szpitalu w Teplicach. Następnie w 3 pp LP. Zimą 1914/1915 r. służył w komp. narciarskiej por. M. Zaruskiego. Od 14 stycznia do 21 maja 1915 r. uczył się w szkole podchorążych LP w Marmaros-Sziget i Kamieńsku. Dalszy jego przydział w tym okresie nie jest znany. 15 lipca 1915 r. mianowany chor. piech. Późną jesienią został członkiem powołanej przez Komendę Legionów Komisji Konserwacji Grobów. W styczniu 1916 r. przeniesiony został do III baonu 2 pp LP. Dowodził plut. 10 komp. Podczas kampanii legionowej tworzył rzeźby i płaskorzeźby.

Wyróżnił się pod Hruziatynem, kiedy austriacki 8 pp uciekł z pozycji pozostawiając ją wrogowi, poprowadził swój pluton wraz z innymi oddziałami do kontrataku, aby odzyskać utracone pozycje. Pod silnym ogniem przeprowadził swój pluton przez bagna i zagroził nieprzyjacielowi flankowym atakiem na jego skrzydło. W czasie tego zadania został śmiertelnie ranny (…).

Zmarł z ran na polu walki 20 czerwca 1916 r. pod Hruziatynem na Wołyniu.

Pośmiertnie odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl. i Krzyżem Niepodległości.

Rodziny nie założył.

Jego imię nosił oddział Tow. Gmnastycznego „Sokół” w Krakowie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 111/1931
Źródła

CAW, I.120.1.266, akta Virtuti Militari 76-7178; J. Cisek, K. Stepan, Lista strat Legionów Polskich 1914-1918, Kraków 2006; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 2, Warszawa

2006; Księga pamiątkowa 1830-29.XI-1930, Ostrów Mazowiecka 1930; Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku, Oświęcim 1915; W. Milewska, M. Zientara, Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy 1914-1918, Kraków 1999; „Monitor Polski” nr 111/1931; „Panteon Polski” nr 10/1925; E. Tomkowiak, w: Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, t. II (!914-1921), cz. 2, Koszalin 1993.