Bojownikom niepodległości

Józef Gruszka

(1889-1967)

Urodził się 29 stycznia 1889 r. w Raszczycach na Śląsku. Syn Franciszka, robotnika, i Jadwigi z d. Okrent. Brat Jana (zob.).

Ukończył szkołę ludową, po czym uczył się zawodu ślusarza w Raciborzu. W 1906 r. wyjechał do m. Bottrop w Westfalii, gdzie pracował jako ślusarz w kopalni.

Był tam działaczem polskiego ruchu związkowego, założycielem i członkiem zarządu Tow. Śpiewu „Wyspiański” oraz Koła Teatralnego „Gwiazda”. Ukończył kurs nauczycielski, po czym uczył w polskiej szkole w Bottrop-Battenbrock.

W 1919 r. został skierowany do Krakowa na kurs agitacyjno-plebiscytowy, po ukończeniu którego skierowano go do Polskiego Komitetu Plebiscytowego. Działał na terenie powiatu kluczborskiego (tam aresztowany przez Niemców i kilka tygodni więziony), strzeleckiego i raciborskiego.

Uczestnik III powstania śląskiego (1921 r.).

W niepodległej Polsce mieszkał w Adamowicach pow. Rybnik. Od października 1922 r. był tam kierownikiem szkoły powszechnej. Był też równocześnie sekretarzem gminy. W latach 1924-1928 uzupełniał swoje kwalifikacje zawodowe w Krakowie.

Działacz Zw. Powstańców Śląskich, prezes zarządu grupy miejscowej organizacji.

W lipcu i sierpniu 1939 r. brał czynny udział w organizowaniu Ochotniczych Oddziałów Powstańczych.

Podczas II wojny światowej aresztowany przez Niemców. Od 1943 r. przebywał na przymusowych robotach w hucie „Silesia” w Rybniku.

Po wojnie pracował jako kierownik szkoły w Adamowicach, następnie był naczelnikiem gminy oraz sołtysem. W 1956 r. przeszedł na emeryturę.

Członek PZPR.

Zmarł w 1967 r. w Raciborzu.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 4 kl.

Żonaty, miał syna Józefa (ur. 1919), nauczyciela.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1937
Źródła

„Monitor Polski” nr 64/1937; B. Reiner, w: Encyklopedia powstań śląskich, Opole 1982.