Bojownikom niepodległości

Józef Hertel

(1883-1951)

Urodził się 7 sierpnia 1883 r. w Radomiu. Syn Wojciecha, farmaceuty, i Marii z Friecków. Brat Aleksandra (zob.).
Uczył się w Szkole Realnej w Radomiu, a następnie pracował na kolei.
W 1898 r. wstąpił do PPS ps. „Filip”. Zajmował się działalnością agitacyjną i oświatową.
Po ukończeniu szkoły odbył obowiązkową służbę wojskową w armii rosyjskiej w charakterze jednorocznego ochotnika. Uzyskał stopień chor. rez. sap.
Następnie podjął studia na Politechnice Warszawskiej. W 1906 r. aresztowany przez władze rosyjskie za prowadzenie agitacji, został skazany na zesłanie do guberni astrachańskiej. Po odbyciu kary w 1913 r. powrócił do kraju.
W czasie I wojny światowej zmobilizowany do armii rosyjskiej. Służył w 26 pstrz w Radomiu. Za prowadzenie nielegalnej akcji agitacyjnej przeniesiony do Rostowa, gdzie w stopniu ppor. był zastępcą komendanta dworca kolejowego. W 1917 r. delegat na Zjeździe Wojskowych Polaków w Piotrogrodzie. Jesienią tego roku został w Rostowie aresztowany za utworzenie organizacji „Ogniwo”, zajmującej się werbunkiem żołnierzy polskiego pochodzenia do I Korpusu Polskiego w Rosji. Po ucieczce z aresztu przedostał się do 4 DStrz gen. Lucjana Żeligowskiego. Awansowany na por. sap., został dowódcą komp. inżynieryjnej, z którą w maju 1919 r. powrócił do kraju.
Brał udział w walkach z Ukraińcami na terenie wschodniej Małopolski. Awansował na kpt. sap., a w 1920 r. na mjr. sap.
Zweryfikowany jako płk sap. z 1 czerwca 1919, w latach 1923-1925 służył w wyd. technicznym Dep. V Inżynierii i Saperów MSWojsk. Od 15 listopada 1925 r. przebywał na kursie fortyfikacyjnym przy Oficerskiej Szkole Inżynieriik w Warszawie. 25 października 1926 r. został szefem Inżynierii i Saperów OK nr VIII w Toruniu. 26 kwietnia 1928 r. objął funkcję szefa 6 Okręgowego Szefostwa Budownictwa we Lwowie. 12 marca 1929 r. oddany do dyspozycji dowódcy OK nr VI, a z dniem 31 sierpnia przeniesiony w stan spoczynku.
Mieszkał w Wilnie. Był komisarzem Kasy Chorych.
Podczas kampanii 1939 r. od 11 września był dowódcą saperów w Dowództwie Obrony Warszawy. Po kapitulacji załogi stolicy (28 września) dostał się do niewoli niemieckiej.
Zmarł 13 stycznia 1951 r. w Warszawie.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości z mieczami i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 73/1939
Źródła

Z. Baerszczewski, Sylwetki saperów, Warszawa 2001; L. Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985; „Monitor Polski” nr 87/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928; Rocznik oficerski rezerw 1934; „Wileński Dziennik Wojewódzki” nr 16/1930.