Józef Lis

Urodził się 5 września 1897 r. w Łukanowicach koło Wojnicza. Syn Stanisława i Wiktorii z d. Bachara.

Kształcił się w II gimnazjum w Tarnowie (1909-1911) i w giumnazjum w Dębicy (1911-1914).

W czasie I wojny światowej od sierpnia 1914 r. w Legionach Polskich. Od 13 września w 13 komp. 2 pp LP. Podzas bitwy pod Mołotkowem 29 października ciężko ranny, dostał się do niewoli rosyjskiej, z której zbiegł w kwietniu 1917 r.

Przedostał się do Turcji, gdzie wstąpił do 7 part. W kwietniu 1918 r. wcielony do armii austro-węgierskiej. W lipcu ukończył kurs oficerów rezerwy i awansował do stopnia kadeta. W składzie austro-węgierskiej Misji Wojskowej wyjechał do Tyflisu w Gruzji. W październiku powrócił do Galicji.

Służył w POW w Krakowie.

Od listopada 1918 r. w WP. W stopniu ogn. pchor. służył jako oficer zwiadowczy w 1 baterii 1 pap leg. Brał udział w odsieczy Lwowa i dalszych walkach z Ukraińcami. 1 maja 1919 r. mianowany ppor. art. Od lipca uczestniczył w walkach z bolszewikami na froncie litewsko-białoruskim. W październiku 1919 r. został dowódcą baterii. Wyróżnił się na początku stycznia 1920 r. podczas walk w rejonie Dyneburga na Łotwie. Następnie uczestniczył w operacji kijowskiej i walkach odwrotowych na Ukrainie. Ranny w lipcu 1920 r., po rekonwalescencji sprawował funkcję adiutanta I dyonu 1 pap leg.

Od maja 1921 r. przebywał na trzy miesięcznym kursie w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Grodnie. Zweryfikowany jako por. art. z 1 czerwca 919 r., od listopada 1922 r. pełnił służbę w 1 pag. Był I oficerem 3 baterii. Od kwietnia 1923 do stycznia 1924 r. uczestniczył w kursie w Szkole Artylerii w Toruniu. Po jego ukończeniu w marcu 1924 r. objął dowództwo 2 baterii 1 pag, zaś w czerwcu funkcję adiutanta pułku. W marcu 1925 r. został odkomenderowany do Oddz. V Sztabu Generalnego. Awansowany 1 lipca 1925 r. na kpt. art., w styczniu 1926 r. został przydzielony do Ekspozytury Oddz. II Sztabu Generalnego w Łodzi i jednocześnie oddelegowany na dwumiesięczny kurs wywiadowczy przy Sztabie Generalnym w Warszawie. W latach 1926-1930 pełnił służbę w Ekspozyturze Oddz. II Sztabu Generalnego nr 4. Następnie (1930-1932) w 15 pal. W marcu 1932 r. przeniesiony do 30 pal. W latach 1933-1935 był oficerem wywiadu na Niemcy, a równocześnie od listopada 1933 r. przebywał na dwuletniej praktyce w Wojskowym Instytucie Geograficznym w Warszawie. Od sierpnia 1935 r. w 18 pal. Awansowany 19 marca 1937 r. na mjr. art., dowodził II dyonem.

Podczas kampanii 1939 r. na początku września 1939 r. został dowódcą III dyonu 51 pal rez, z którym został przydzielony do 61 pal rez jako jego III dyon. W składzie 41 DP rez w ramach GO „Wyszków” walczył z Niemcami. 12 września został ranny. Następnie walczył na Lubelszczyźnie. Po zakończeniu walk starał się przedostać na Węgry, lecz 4 października w rejonie Sądowej Wiszni dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Należał do tych nielicznych jeńców, których Sowieci nie zgładzili. Od maja 1940 r. przebywał w obozie w Pawliszczew Borze, zaś 18 czerwca został przewieziony do obozu w Griazowcu. W październiku przewieziony do więzienia na Łubiance w Moskwie. Należał do grupy oficerów, którzy – zdaniem władz sowieckich – mogli się opowiedzieć za współpracą z nimi. Przez pięć miesięcy przebywał w podmoskiewskiej „wilii rozkoszy”. Wobec patriotycznej postawy i odmowy podpisania się pod deklaracją lojalności wobec Sowietów w marcu 1941 r. został uwięziony na Łubiance, a potem pozostawał w ścisłej izolacji na Butyrkach (wraz z dwoma innymi oficerami), jako ci, którzy zarekomendowali się aktywnymi wrogami władzy sowieckiej. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej (22 czerwca 1941) i podpisaniu umowy Sikorski-Majski 3 września został uwolniony. Wstąpił do Armii Polskiej w ZSSR. We wrześniu został szefem sztabu 6 pal, zaś w październiku I oficerem sztabu dowódcy artylerii dywizyjnej 6 DP. W styczniu 1942 r. objął funkcję dowódcy 6 pal. W sierpniu ewakuowany do Iranu, służył w Centrum Wyszkolenia Armii na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Awansował na ppłk. art. Następnie w 2 Korpusie Polskim. Uczestnik kampanii włoskiej 1944-1945. Był m.in. zastępcą dowódcy 7 part mieszanej w zapasowej 7 DP. W sierpniu 1946 r. ukarany naganą przez Oficerski Sąd Honorowy za naruszenie honoru i godności oficerskiej przez znieważenie żołnierzy Armii Polskiej w Wielkiej Brytanii oraz, że wstydzi się obywatelstwa polskiego.

Po przybyciu do Wlk. Brytanii i demobilizacji zamieszkał w Londynie.

Zmarł 23 stycznia 1960 r. w Londynie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu North Sheen.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty z Ireną Kosińską, miał córkę Aleksandrę (ur. 1924) i syna.