Bojownikom niepodległości

Józef Pęcherek

(1894–1974)

Urodził się 13 lipca 1894 r. w Baryczy pow. Lwów. Syn Michała i Doroty z domu Sobkowicz. Odznaczających się pobożnością rodziców stracił bardzo wcześnie; ojca w roku 1912, matkę w 1918 r. Posiadał czworo rodzeństwa: Leon – ksiądz, Franciszek – rolnik, Karol – rolnik i Kazimierz – lekarz, pulmonolog.

Od roku 1913 należał do Związku Strzeleckiego. Ukończył II Gimnazjum w Rzeszowie, gdzie w roku 1914 uzyskał maturę.

Po wybuchu I wojny światowej (28 lipca 1914) od 5 września podjął służbę w Legionach Polskich w szeregach I plutonu 3 kompanii VI baonu 1 Pułku Piechoty I Brygady. Ciężko ranny w oko i twarz podczas bitwy pod Krzywopłotami (18 listopada 1914). Superarbitrowany 17 kwietnia 1915 r. w następstwie 13 czerwca zwolniony z Legionów ze względu na stan zdrowia. Ponownie superarbitrowany 22 stycznia 1917 r.; uznany za niezdolnego do żadnej służby z utratą 50% możliwości zarobkowania. Należał też do Polskiej Organizacji Wojskowej. We wniosku na Krzyż Niepodległości napisano:

Brał bardzo czynny udział w pracy Związku Strzeleckiego i Polskiej Organizacji Wojskowej, czynną służbą w Legionach Polskich przyczynił się do odzyskania niepodległej Ojczyzny, jest gorącym krzewicielem idei Marszałka Józefa Piłsudskiego. Współpracował z armią nad zabezpieczeniem granic Rzeczypospolitej.

Ukończył Seminarium Duchowne w Przemyślu; w roku 1919 przyjął święcenia kapłańskie. Posługę duszpasterską podjął jako wikariusz w Drohobyczu, gdzie był też kapelanem pomocniczym w II batalionie 6 Pułku Strzelców Podhalańskich, następnie w parafii w Jarosławiu oraz od roku 1929 w parafii pw. Świętej Rodziny w Trześni w powiecie Tarnobrzeskim. Od roku 1938 był proboszczem parafii pw. św. Michała Archanioła w Kańczudze, gdzie zarządził remont grożącej zawaleniem dzwonnicy. Sprawował też funkcję dziekana.

Członek Zarządu Głównego Związku Inwalidów Wojennych RP, prezes jego koła w Jarosławiu.

Podczas II wojny światowej Niemcy od roku 1940 r. prowadzili akcje wywózki ludności polskiej Kańczugi na przymusowe roboty do Rzeszy; zarekwirowali też dzwony kościelne na potrzeby wojska. Wielokrotnie na terenie miasta i gminy miały miejsce masowe rozstrzeliwania Polaków i Żydów. 13 marca 1943 r. 500 żołnierzy niemieckich spacyfikowało miasto. ks. Pęcherek od początku okupacji niemieckiej zaangażowany był w działalność niepodległościową.

Po zakończeniu wojny (8 maja 1945) staraniem proboszcza Pęcherka zebrano fundusze na zakup nowych dzwonów do parafii. Zamówiono je w roku 1958 w pracowni ludwisarskiej Jana Felczyńskiego w Przemyślu; Noszą imiona; Maria, Michał i Józef. Wybudowana została też prowizoryczna dzwonnica o konstrukcji stalowej, która dotrwała do dnia dzisiejszego. Proboszcz Pęcherk sprawował też funkcję dziekana.

Zmarł 22 grudnia 1974 r., został pochowany na miejscowym tzw. nowym cmentarzu.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i złotym Krzyżem Zasługi.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski 1931, nr 296
Źródła

„Monitor Polski” 1931, nr 296; CAW, akta Krzyża Niepodległości z 22 XII 1931; P. Dziurzyński, VI baon I Brygady w bitwie pod Krzywopłotami 17–19 listopada 1914, Warszawa 1936; Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku, Oświęcim 1915; Schematismus universali venerabilis cleri diodesis Rit. Lat. Premisliensis pro Anno Domini 1935, Premisliae [1935]; Schematismus universali venerabilis cleri diodesis Rit. Lat. Premisliensis pro Anno Domini 1937, Premisliae [1937]; Schematyzm Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z Mapą Diecezji i dodatkiem Spisu Polskich Parafij i Polskiego Duchowieństwa w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Stan z 1 stycznia 1925 r., Kraków 1925.