Bojownikom niepodległości

Julian Jancewicz

(1881–1957)

Urodził się 14 lutego 1881 r. na Woli (obecnie część Warszawy). Syn Karola, kolejarza, i Franciszki z Malinowskich.

Ukończył trzy klasy szkoły elementarnej. W 14. roku życia podjął pracę zawodową w przędzalni bawełny „Wola” w Warszawie.

Od 1898 r. w PPS ps. „Julek”, „Sołdat”. Aresztowany 7 sierpnia 1900 r. podczas demonstracyjnego pogrzebu E. Węgrzynowicza na Cmentarzu Bródnowskim, w trybie administracyjnym został skazany na półtora miesiąca więzienia.  Od 1905 r. współdziałał z Organizacją Bojową PPS. W lutym 1906 r. brał udział w zamachu na żołnierzy rosyjskich. Wkrótce aresztowany, po sześciu miesiącach skazany na cztery lata zesłania do guberni wiackiej, skąd zbiegł i powrócił do Warszawy. Podjął działalność w PPS-Frakcji Rewolucyjnej. Ponownie aresztowany we wrześniu 1909 r., został skazany na trzy lata zesłania do jednej z guberni syberyjskich; ostatecznie decyzją generał-gubernatora warszawskiego z grudnia tego roku otrzymał zakaz przebywania w Warszawie oraz guberniach warszawskiej, piotrkowskiej, lubelskiej i siedleckiej na czas trwania stanu wojennego. Wobec niezastosowania się do tej decyzji w maju 1910 r. został ponownie aresztowany.

Zwolniony, jako „Kowalski” pracował jako ślusarz w fabryce Rudzkiego w Mińsku Mazowieckim, gdzie kontynuował działalność partyjną. 23 grudnia 1912 r. aresztowany, w kwietniu 1913 r. jego sprawę umorzono. Po zwolnieniu pracował w fabryce parowozów, lecz po zorganizowaniu w niej strajku został zeń wydalony.

W czasie I wojny światowej w armii rosyjskiej. Brał udział w przewrocie bolszewickim w Piotrogordzie (7 listopada 1917 r.). Należał wówczas do PPS-Lewicy. Następnie służył w Armii Czerwonej. W sierpniu 1922 r. powrócił do Warszawy.

Pracował jako tokarz w Państwowej Fabryce Karabinów. W lutym 1924 r. aresztowany na terenie fabryki za rozpowszechnianie odezw komunistycznych i prowadzenie agitacji strajkowej. Sądzony w czerwcu przez Sąd Okręgowy w Warszawie, został uniewinniony. W tym też roku podjął pracę w fabryce silników spalinowych „Perkun”. W 1926 r. był współorganizatorem strajku w fabryce. Następnie (od 1927 do 1939 r.) zatrudniony jako tokarz w fabryce „Dzwonkowa”, gdzie w styczniu 1933 r. współorganizował strajk okupacyjny.

Należał do PPS i Związku Robotników Przemysłu Metalowego w Polsce, we wszystkich miejscach pracy pełnił funkcję delegata fabrycznego.

Podczas II wojny światowej pracował w różnych zakładach na terenie Warszawy, nie uczestnicząc w działalności konspiracyjnej. Po powstaniu warszawskim 1944 zamieszkał w Skierniewicach..

Od 1945 r. należał do PPS, a po jej wchłonięciu przez PPR od grudnia 1948 r. w PZPR.

Zmarł 27 kwietnia 1957 r. w Skierniewicach.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Źródła

S. Fijałkowski, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 2, Warszawa 1987; „Monitor Polski” nr 259/1937.