Bojownikom niepodległości

Julian Maksymilian Unszlicht

(1883–1953)

Urodził się 10 stycznia 1883 r. w Mławie w obojętnej religijnie, zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Syn Henryka i Michaliny z Luksemburgów. Jego stryj Maksymilian Unszlicht, za udział w demonstracjach przeciwko brance w roku 1863 i zaangażowanie w ruch niepodległościowy został przez władze carskie wywieziony na Syberię, gdzie zaginął bez wieści. Brat Józef (1879–1938), został działaczem partii bolszewickiej (ps. „Jurowski”, „Leon”) oraz funkcjonariuszem sowieckiej policji politycznej GPU; padł ofiarą czystek stalinowskich.

Julian uczył się w polskiej szkole Pankiewicza-Trojanowskiego w Warszawie, następnie od roku 1900 studiował budownictwo w Instytucie Politechnicznym, przekształconym później w Politechnikę Warszawską.

Należał do marksistowskiej Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy. W roku 1904, podczas jednej z politycznych wycieczek do Galicji, został aresztowany i osadzony w więzieniu w Krakowie, skąd zbiegł. Zagrożony aresztowaniem przez carską Ochranę, w roku 1905 wyjechał do Francji, gdzie objął na krótko funkcję szefa Wydziału Zagranicznego sekcji francuskiej SDKPiL. Po wybuchu rewolucji 1905 r. i carskiej amnestii wrócił do Polski. W roku 1908 zbliżył się do niepodległościowej części ruchu socjalistycznego. Publikował na łamach krakowskiego „Przedświtu”, opiniotwórczego pisma PPS-Frakcji Rewolucyjnej, pod pseudonimem „W. Sedecki”.

Wyjechał powtórnie do Paryża, by studiować na Uniwersytecie Paryskim (Sorbonie), gdzie w roku 1910 uzyskał tytuł licencjata praw. Porzucił SDKPiL jako partię wrogą idei niepodległości Polski. Postawę kierownictwa Partii piętnował w swoich książkach wydanych własnym nakładem w Krakowie: Socjallitwactwo w Polsce (1911), oraz O pogromy ludu polskiego. (Rola socyal-litwactwa w niedawnej rewolucji) (1912). Drugą książkę dedykował:

Rzecz niniejszą poświęcam tym Polakom pochodzenia żydowskiego, którzy w chwili radykalnego rozłamu między polskością a źydowstwem nie zawahali się stanąć po stronie Sprawy Polskiej.

Współpracował z czasopismem „Myśl Niepodległa”.

W maju 1912 r. Unszlicht przyjął w Misji Polskiej w Paryżu katolicyzm. Od tego czasu posługiwał się też drugim imieniem Maksymilian.

Po wybuchu I wojny światowej (28 lipca 1914) wstąpił do wojska francuskiego. W lipcu 1915 r. dostał się do niemieckiej niewoli.

Po wojnie powrócił do Francji. Ukończył Seminarium Duchowne w Meaux, gdzie 3 lipca 1924 r. przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Louisa-Josepha Gaillarda (1872–1956). Posługę duszpasterską prowadził w skupiskach polskich emigrantów, ceniony kaznodzieja. Od roku 1927 współpracował z ukazującym się we Włocławku opiniotwórczym pismem „Ateneum Kapłańskie”. W latach 30. XX w. jego artykuły ukazywały w dwumiesięczniku „Homo Dei” wydawanym przez zakon redemptorystów w Tuchowie, a także w lwowskiej „Gazecie Kościelnej” prowadzonej przez wpływowego w kręgach duchowieństwa ks. Franciszka Błotnickiego (1890–1952).

W roku 1936 wydał w Paryżu wybór kazań dla uchodźców. W jednym z kazań wyrażał podziękowania dla Matki Bożej Częstochowskiej, Królowej Korony Polskiej, za ocalenie Narodu Polskiego pod Warszawą od „azjatyckich hord bolszewickich”, prowadzonych między innymi przez swojego brata Józefa.

Podczas II wojny światowej przeżył niemiecką okupację Francji, ukrywając się od października 1940 r. przed Niemcami w różnych częściach tzw. państwa Vichy (potoczne określenie państwa francuskiego, istniejącego w latach 1940–1944). Przetrwał przechowywany w kilku zgromadzeniach zakonnych.

Większość jego rodziny mieszkała i zginęła w okupowanej Polsce. Matka wraz z jedną z jego sióstr po odkryciu ich kryjówki zostały rozstrzelane na ulicy w sierpniu 1944 r., podczas powstania warszawskiego (1 sierpnia – 2 października 1944). Dwaj bracia zginęli w trakcie walk powstańczych. Przeżyła tylko druga siostra Anna.

Po wojnie ks. Julian Unszlicht dalej służył jako duszpasterz w środowiskach polskich emigrantów we Francji i prowadził zagraniczne misje. Nawiązał także kontakty z prasą katolicką w Polsce, a z mieszkającą w Polsce siostrą Anną i jej rodziną prowadził ożywioną korespondencję.

Zmarł we Francji w 1953 r.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

 

Informacja o przyznaniu odznaczenia
„Monitor Polski” 1932, nr 140
Źródła

„Monitor Polski” 1932, nr 140; J.R. Nowak, Żydzi w obronie Kościoła katolickiego, www.radiomaryja.pl/bez-kategorii/zydzi-w-obronie-kosciola-katolickiego/ [dostęp 4 VII 2023]; https://zagladazydow.pl/index.php/zz/article/view/314/338 [dostęp 4 VII 2023],