Bojownikom niepodległości

Julian Teodor Gorgoń

(1891-1939)

gorgoń julianUrodził się 3 listopada 1891 r. w Kolonii Ksawera (obecnie część Będzina). Syn Wincentego i Wiktorii z Otrębskich Smorągowej.

Od września 1903 r. uczył się w szkole fabrycznej w Sielcu, a od 1905 r. w szkole ludowej w Sanoku.

Od 1906 r. terminował wzakładzie slusarskim sanockiej fabryki i jednocześnie kontynuował kształcenie w przyfabrycznej Szkole Przemysłowej Uzupełniającej. Od 1907 r. mieszkał w Krakowie, a potem w Chrzanowie,

gdzie pracował w warsztacie kowalsko-ślusarskim i uczył się w Szkole Uzupełniającej. Od połowy 1908 r. pracował w warsztacie Józefa Boguckiego w Bochni i tam ukończył trzyklasowe kształcenie w Szkole Uzupełniającej. Po bankructwie firmy przyjechał do Sanoka, gdzie od lutego 1910 r. pracował jako rysownik w biurze technicznym fabryki w Sanoku. Równocześnie dokształcał się i w 1912 r. ukończył szkołę technika maszyn; uczył się też na kursie rysunku zawodowego.

Od lutego 1913 r. był praktykantem elektrotechnicznym w centrali elektrycznej w Fabryce Wagonów i Maszyn w Sanoku, a w drugiej połowie roku pracował do działu ogrzewania wagonów w montowni. W październiku tego roku podjął pracę jako slusarz w montowni ogrzewania austriackiego zakładu Maschinen und Waggonbanfabriks – A.S. in Simmering w Wiedniu. Pracował tam do końca marca 1914 r., po czym został zatrudniony w Fabryce Maszyn inż. Wincentego Boguckiego w Chrzanowie. Od początku lipca tego roku pracował w Polskiej Fabryce Maszyn i Wagonów L. Zieleniewski S.A. w Krakowie.

Od 1912 r. członek Zw. Strzeleckiego w Sanoku, Wiedniu i Chrzanowie (komendant sekcji) oraz w Krakowie.

W czasie I wojny światowej od sierpnia 1914 r. w oddziale J. Piłsudskiego i Legionach Polskich ps. „Teodor”. Służył w 1 komp. IV baonu 1 pp LP. 25 sierpnia awansował na kpr. Następnie w 2 komp. II baonu 1 pp LP. Ranny 23 października pod Budami Michałowskimi, do stycznia 1915 r. leczył się w szpitalu rezerwowym we Franzenbadzie w Czechach. Następnie w 3 komp. II baonu 5 pp LP. Potem w oddziale telefonicznym IV baonu 5 pp LP. Chory, do 9 listopada 1915 r. przebywał w szpitalu epidemicznym Salzergut (obecnie część Ołomuńca), a następnie w szpitalu legionowym w Kamieńsku. W końcu grudnia przydzielony do kadry Komendy Grupy LP w Kozienicach. Wiosną 1916 r. powrócił na front. 4 lipca awansował na sierż. od 31 lipca w plut. telefonicznym komp. sztabowej 5 pp LP. 5 listopada awansował na sierż. sztab. Na przełomie kwietnia i maja 1917 r. przebywał na oficerskim kursie telefonicznym w Warszawie.

W następstwie kryzysu przysięgowego w Legionach od lipca 1917 r. internowany przez Niemców w Szczypiornie i Łomży (do 14 lipca 1918 r.) i Beniaminowie. Ostatecznie uwolniony 26 października 1918 r.

Wyjechał wówczas do Sanoka i wstąpił do WP. Od 4 listopada 1918 r. w 3 baonie strz sanockich. Brał udział w walkach z Ukraińcami. Od maja 1919 do stycznia 1920 r. w 6 komp. 18 pp. Od końca stycznia 1920 r. szef 2 komp. 2 psp. Rozkazem z 2 marca przeniesiony do rezerwy.

Pracował jako urzędnik biura rachunkowego w Polskiej Fabryce Maszyn i Wagonów – L. Zieleniewski w Krakowie, Lwowie i Sanoku S.A., Fabryka Sanocka. Od 1 lutego 1932 r. szef biura kalkulacyjnego w sanockiej fabryce maszyn i wagonów (Zjednoczone Febryki Maszyn, Kotłów i Wagonów- L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper, S.A., Fabryka Sanocka).

Działacz społeczny; sekretarz komisji rewizyjnej w Radzie Powiatowej w Sanoku, członek komisji elektryfikacyjnej i wodociągowej w Radzie Miejskiej, sekretarz komisji rewizyjnej Funduszu Pracy i Powiatowym Komitecie Pomocy Zimowej Bezrobotnym, członek zarządu Komitetów Rodzicielskich Szkolnych w Sanoku.

Członek Zw. Legionistów Polskich – współorganizator oddziału w Sanoku (1925 r.), sprawował w nim funkcję sekretarza, a od 1937 r. wiceprezesa.

Był też członkiem Ligi Morskiej i Kolonialnej (przewodniczący komisji rewizyjnej w oddziale fabrycznym), Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Polskiego Białego Krzyża i (od 1937 r.) Zw. Strzeleckiego.

Podczas kampanii 1939 r. od nocy na 8 września kierował transportem ewakuowanej fabryki w kierunku Lwowa.

Zginął 11 września 1939 r. na skutek ostrzału lotniczego koło stacji Rychcice pow. Drohobycz.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.

Żonaty (od 1 III 1919) z Czesławą Jayko, miał syna Czesława Alojzego (ur. 1920) oraz córki Ludmiłę Marię (ur. 1923), zakonnicę, i Bogusławę Kamilę (ur. 1927).

Jest wymieniony na tablicy w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sanoku, poświęconej parafianom, ofiarom II wojny światowej.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 218/1931
Źródła

IV Lista strat Legionów Polskich, Piotrków 1916; Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku, Oświęcim 1915; „Monitor Polski” nr 218/1931; VI Lista strat Legionów Polskich, Piotrków 1916; B. Wanielista, „Odnajdę Twój grób Piłsudczyku”, „Głos Przemienienia” nr 46-53/2006.