Juliusz August Ulrych

Urodził się 9 kwietnia 1883 r. w Kaliszu. Syn Emila i Berty ze Starków.

Uczęszczał do szkoły realnej w Kaliszu, a po strajku szkolnym (1905 r.), w którym brał czynny udział, do polskiej szkoły handlowej. Maturę uzyskał eksternistycznie w gimnazjum św. Anny w Krakowie (1908 r.). Następnie studiował na wydz. prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Członek „Petu”, Narodowego Zw. Robotniczego i „Zarzewia”. Od końca 1908 r. należał do Polskiego Zw. Wojskowego w Krakowie. Na początku 1910 r. utworzył niezależny „Zet” w Krakowie. W październiku tego roku mianowano go naczelnikiem okręgowym Legii Niepodległości, zaś od jesieni był też komendantem okręgu tajnej Armii Polskiej. W październiku 1911 r. przeniesiony do prac politycznych „Zarzewia”, w grudniu 1911 r. otrzymał stopień pchor. Z ramienia PDS był członkiem wydz. „Sokoła” w Krakowie, a jednocześnie sekretarzem komendy polowej Drużyn „Sokoła”. Działacz skautowy – był m.in. komendantem II drużyny skautowej w Krakowie. W 1912 r. został członkiem „Hufca Świętego” – organizacji terrorystycznej, dążącej do walki z Rosją. Jako instruktor uczestniczył w kursie PDS w Rabce (11-18 grudnia 1912 r.). Wobec zaangażowania w sprawy polityczne urlopowany w PDS.

W czasie I wojny światowej w sierpniu 1914 r. wstąpił do oddziału J. Piłsudskiego. Służył w 3 komp. I baonu 1 pp LP. Brał udział w kampanii kieleckiej i walkach nad Wisłą. Mianowany 9 października 1914 r. ppor. piech., został wysłany do prac polityczno-wojskowych Polskiej Organizacji Narodowej do Kalisza. Tam zorganizował plut. ochotników, który 2 listopada wyjechał do Częstochowy, gdzie wszedł w skład baonu uzupełniającego Mieczysława Trojanowskiego. Pod Krzywopłotami wcielony do 2 komp. IV baonu (III plut.). W trakcie bitwy pod Krzywopłotami w czasie ataku na Załęże został ranny w rękę (16.XI). Leczył się w szpitalu w Krems, a potem w Wiedniu. Przeniesiony do służby tyłowej, był oficerem werbunkowym w Kielcach. Jednocześnie w okresie od października 1915 do kwietnia 1916 r. sprawował funkcję komendanta VI okręgu POW w tym mieście. Zgodnie z dyrektywami J. Piłsudskiego w lipcu 1916 r. zrezygnował ze służby w Dep. Wojskowym NKN i powrócił do I Brygady. Aż do kryzysu przysięgowego oficer 1 i 5 pp LP.

W następstwie kryzysu przysięgowego 16 lipca 1917 r. zwolniony z Legionów, po czym internowany przez Niemców w Beniaminowie. W obozie przebywał do 2 sierpnia 1918 r. Po uwolnieniu wyjechał do Kalisza. Objął funkcję szefa sztabu VIII okręgu POW.

11 listopada został szefem sztabu Wojsk Ziemi Kaliskiej i brał udział w rozbrajaniu Niemców w mieście i okolicach (do 2 grudnia). 2 grudnia 1918 r. awansował na por. piech. Następnie w okresie wojny był kolejno dowódcą baonu, szefem wydz. IV w DOGen, szefem ekspozytury MSWojsk, szefem wydz. II DOGen, szefem sekcji traktatowej Dowództwa Etapowego WP na Ukrainie, szefem sekcji Oddz. III MSWojsk.

Po wojnie objął funkcję szefa wydz. organizacyjnego Oddz. II Sztabu Generalnego. Zweryfikowany jako mjr piech. z 1 czerwca 1919, od października 1922 do października 1923 r. przebywał na II kursie doszkalającym WSWoj. Awansowany z dniem 1 lipca 1923 r. na ppłk. piech., po ukończeniu szkoły został zastępcą szefa Oddz. II Sztabu Generalnego (do 1925 r.). W tym też roku służył w Dep. VII MSWojsk, był oficerem sztabu Generalnego Inspektoratu Piechoty oraz kierownikiem referatu w Dep. Piechoty MSWojsk. Później kolejno szef sztabu KOP, oficer do zleceń MSWojsk, szef biura dla prac GISZ. Od 27 stycznia 1927 r. organizator i pierwszy dyrektor Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. 1 stycznia 1929 r. otrzymał stopień płk. dypl. piech. Od marca 1929 do 1931 r. dowodził 36 pp LA. Następnie szef Oddz. IV Sztabu Głównego. Od 28 sierpnia 1934 do 1935 zastępca szefa Administracji Armii. Jednocześnie reprezentował swój resort w radzie nadzorczej Państwowych Wytwórni Uzbrojenia. Wobec objęcia funkcji ministra przeniesiony w stan nieczynny, a potem w stan spoczynku.

W okresie od 13 października 1935 do 30 września 1939 r. był ministrem Komunikacji w gabinetach Mariana Kościałkowskiego i Sławoja Felicjana Składkowskiego. Uchodził za osobę związaną z marsz. Edwardem Rydzem-Śmigłym. W latach 1938-1939 równocześnie poseł na sejm.

Pracował społecznie jako wieloletni prezes Zw. Polskich Zw. Sportowych, prezes Centralnego Tow. Ogródków Jordanowskich, członek prezydium rady naczelnej Tow. Przyjaciół Młodzieży Akademickiej.

Od 25 czerwca 1938 r. był Komendantem Naczelnym Zw. Legionistów Polskich.

Podczas kampanii 1939 r. z całym rządem 17 września przekroczył granicę Rumunii i został internowany. Przebywał w Baile Herculane. W 1944 r. zbiegł do Turcji, później przeniósł się na Cypr.

Po wojnie pracował dorywczo jako robotnik (w hotelu Claridge`s oraz w domu towarowym Harrods w Londynie) i tłumacz. Był wiceprzewodniczącym Rady Naczelnej piłsudczykowskiej Ligi Niepodległości Polski.

Zmarł 31 października 1959 r. w Londynie. Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie kwat. legionowa A-5.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 4 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, dwukrotnie złotym Krzyżem Zasługi, francuską Legią Honorową 2 kl., jugosłowiańskim orderem Korony Jugosławii 1 kl. oraz rumuńskim orderem Gwiazdy Rumunii 1 i 3 kl.

Opublikował: Pluton Kaliski, „Wiadomości Polskie” nr 30/1915; Beszowa, Ostrowce, Czarkowy, w: Legiony na polu walki (Piotrków 1916); Na marginesie 15-lecia, „Polska Zbrojna” nr 213a/1929; Okres P.O.N. październik-listopad 1914, „Niepodległość” t. VI/1958.

Był dwukrotnie żonaty; z pierwszą żoną Eugenią ze Sztarków miał dwoje dzieci m.in. córkę Krystynę (1923-7 IX 1924), a z drugą Zofią Krystyną Wilke dwóch synów Andrzeja Juliusza (ur. 20 V 1934), właściciela sieci restauracji w USA oraz Tadeusza Juliusza (ur. 9 VIII 1935), prof. geofizyki, zamieszkałych w Kanadzie.

Tablica poświęcona jego pamięci znajduje się na murze Cmentarza Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie.