Bojownikom niepodległości

Juliusz Łukasiewicz

(1892-1951)

łukasiewicz juliuszUrodził się 6 maja 1892 r. we wsi Sokołówka koło Żytomierza. Syn Feliksa i Julii z Chmielewskich. Brat Kazimierza (zob.).

Ukończył gimnazjum w Żytomierzu, po czym studiował na politechnice w Petersburgu.

W czasie I wojny światowej od 1914 r. w Polskiej Organizacji Wojskowej.

Po utworzeniu Polskiej Komisji Likwidacyjnej ds. Królestwa Polskiego został sekretarzem jej prezesa Aleksandra Lednickiego, a następnie pierwszym sekretarzem Przedstawicielstwa Rady Regencyjnej w Moskwie.

Od 1 stycznia 1919 r. w służbie dyplomatycznej. Początkowo jako st. referent w VI st. służbowym kierownik wydziału wschodniego MSZ (od 1 czerwca 1921 r. w V st. służbowym). Następnie od 1 września 1921 do 1 września 1922 r. I sekretarz i tytularny radca poselstwa RP w Paryżu, po czym powrócił na poprzednio zajmowane stanowisko w centrali. Od 16 maja do 1 sierpnia 1924 r. radca poselstwa w delegacji RP przy Lidze Narodów w Genewie, po czym powrócił do centrali MSZ. 7 grudnia 1925 r. objął stanowisko dyrektora Departamentu Polityczno-Ekonomicznego tego ministerstwaw IV st. służbowym. 12 października 1926 r. mianowany posłem RP i ministrem pełnomocnym II kl. w Rydze, funkcję tę sprawował do 23 stycznia 1929 r. Potem (do 22 maja 1931 r.) dyrektor Departamentu Konsularnego MSZ.  Od 22 maja 1931 do 1 stycznia 1933 r. poseł nadzwyczajny RP i minister pełnomocny II kl. w Wiedniu. Od 1 lutego 1933 r. poseł, a od 12 kwietnia 1934 r. ambasador RP w Moskwie. Ostatecznie od 20 czerwca 1936 r. sprawował funkcję ambasadora RP w Paryżu (od 1 kwietnia 1938 r. w III grupie uposażeń).

Podczas kampanii wrześniowej energicznie domagał się od władz francuskich wypełnienia zobowiązań sojuszniczych względem Polski. Po utworzeniu rządu gen. Władysława Sikorskiego, na skutek nacisków francuskich, 7 listopada został odwołany z zajmowanego stanowiska. Wyjechał wówczas do Wlk. Brytanii. Tam przez środowisko gen. Sikorskiego był niedopuszczony do służby publicznej. Po klęsce Francji był w lipcu 1940 r. autorem listu do prezydenta Władysława Raczkiewicza, w którym zarzucał gen. Sikorskiemu wysłanie memoriału Stefana Litauera o utworzeniu 300. tysięcznej armii polskiej u boku ZSSR, zaprzepaszczenie jednostek Armii Polskiej we Francji, utraty złota Banku Polskiego, a także objęcie dwóch stanowisk – prezesa Rady Ministrów i Naczelnego Wodza – w wyniku czego nie mógł wykonywać obowiązków państwowych. Memoriał ten był główną przyczyną przejściowego kryzysu rządowego, gdy prezydent udzielił dymisji gen. Sikorskiemu z funkcji premiera, lecz pod naciskiem grupy oficerów polskich oraz nieudanej próby powołania rządu Augusta Zaleskiego, powołał ponownie gen. Sikorskiego na to stanowisko.

Od 1942 r. był działaczem Zespołu Piłsudczyków, a po zakończeniu wojny piłsudczykowskiej Ligi Niepodległości Polski. Od 1948 r. stał na czele jej Głównego Komitetu Wykonawczego. Z ramienia partii w 1948 r. wszedł w skład III Rady Narodowej RP i sprawował funkcję jej wiceprzewodniczącego.

W 1947 r. został członkiem Rady Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie. W latach 1947-1950 był wiceprezesem Instytutu Badań Międzynarodowych w tym mieście.

Od grudnia 1947 r. przebywał w Stanach Zjednoczonych, próbując zjednywać sobie amerykańskich polityków. Za prezydentury Augusta Zaleskiego należał do jego stronników. W 1950 r. ponownie wyjechał do USA, jednak nie zdołał zainteresować administracji sprawami polskimi i wiosną następnego roku informował władze emigracyjne w Londynie o porażce swojej misji. W tym okresie popadał także w depresję na skutek swojej bezsilności wobec amerykańskiej administracji. Miał obawiać się powrotu do Londynu, uznając swój wyjazd do USA za kompromitację.

Zmarł śmiercią samobójczą 6 kwietnia 1951 r. w Waszyngtonie.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 2 i 3 kl., Krzyżem Niepodległości, austriackim Krzyżem Zasługi, czechosłowackim orderem Lwa Białego 2 kl., estońskim Krzyżem Wolności 2 kl., fińskim orderem Białej Róży 4 kl., francuską Legią Honorową 4 kl., łotewskim orderem Trzech Gwiazd 1 i 4 kl. i rumuńskim orderem Korony Rumunii 2 kl.

Żonaty z Marią Balukiewicz (zob.), miał synów Juliusza (1919-31 III 2018), inżyniera, specjalistę od aerodynamiki szybkości naddźwiękowych, i Jana (ur. 1920).

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 63/1933
Źródła

Kierownictwo obozu niepodległościowego na obczyźnie 1945-1990, Londyn 1996; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; Mobilizacja uchodźstwa do walki politycznej 1945-1990, Londyn 1995; „Monitor Polski” 1933, nr 63; Rocznik służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 czerwca 1939, Warszawa 1939; Rocznik służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1933, Warszawa 1933.