Bojownikom niepodległości

Karol Gajdzik

(1883–1955)

Karol GajdzikUrodził się 4 listopada 1883 r. w Przełajce (obecnie część Siemianowic Śląskich).

Ukończył szkołę elementarną.Następnie pracował zawodowo w hucie „Laura” oraz w kopalni „Maks”.

W czasie I wojny światowej w sierpniu 1914 r. w stopniu kpr. zmobilizowany do armii niemieckiej. Służył w 4 baterii 6 pac. Walczył na froncie wschodnim, awansując do stopnia sierz. sztabowego. W listopadzie 1916 r. zwolniony do rezerwy.

Wyreklamowany z armii przez kopalnię „Ficinus”, pracował jako górnik. Należał do Zjednoczenia Zawodowego Polskiego.

Członek zarządu Tow. Śpiewaczego „Gwiazda”. Od października 1918 r. należał do niemieckiej organizacji gimnastycznej „Turnverein” w Przełajce, którą przekształcił w koło Tow. Gimnastycznego „Sokół”.

Przewodniczący Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Przełajce, członek POW Górnego Śląska. Dowodził placówką tej organizacji w rodzinnej wsi. W swoim domu ukrywał broń. Wobec groźby aresztowania zbiegł do Czeladzi, gdzie został komendantem obozu powstańców. Uczestnik I (sierpień 1919) i II (sierpień 1920) powstania śląskiego, podczas którego jako dowódca baonu dowodził w walkach pod Siemianowicami i Michałkowicami. Uczestnik III powstania śląskiego (1921). dowodził pułkiem królewskohuckim, przekształconym 10 maja w 4 pp wojsk powstańczych. Walczył m.in. pod Kędzierzynem, gdzie powstrzymał niemieckie natarcie.

Po zakończeniu powstania w WP. Służył jako ppor. art. w 23 pap. W lipcu 1922 r. przeniesiony do rezerwy.

W niepodległej Polsce mieszkał w rodzinnej miejscowości. Był kupcem oraz naczelnikiem gminy.

Działacz Zw. Powstańców Śląskich, w 1935 r. z listy Narodowo-Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy wybrany na posła do Sejmu Śląskiego.

Podczas II wojny światowej we wrześniu 1939 r. jako dowódca oddziału samoobrony uczestniczył w obronie Śląska w rejonie Bańgowa i Przełajki. W końcu miesiąca aresztowany przez funkcjonariuszy gestapo, został osadzony w więzieniu w Siemianowicach, a potem w Rawiczu. Ostatecznie więziony w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie. W 1945 r. uwolniony, powrócił do kraju.

Prześladowany przez władze komunistyczne. W 1947 r. został prezesem komitetu budowy kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny w Siemianowicach, na ten cel ofiarował posiadaną nieruchomość.

Zmarł 30 sierpnia 1955 r. w Siemianowicach Śląskich. Pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi, w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 5 kl.

Był żonaty.

Źródła

A. Kwiatek, w: Encyklopedia powstań śląskich, Opole 1982; Z. Janeczek, w: Chorzowski Słownik Biograficzny, Chorzów 2007; „Monitor Polski” nr 260/1931; S. Rostworowski, Bitwy mojego życia 1914-1944, Warszawa 2001.