Bojownikom niepodległości

Karol Grzesik

(1890-1940)

grzesik karolUrodził się 30 maja 1890 r. w Siedliskach na Śląsku Opolskim. Syn Franciszka, rolnika, i Albiny z Kocurów.

Ukończył szkołę ludową w rodzinnej miejscowości, kształcił się w gimnazjum prywatnym w Gliwicach (1907 r.), gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu (1908 r.) oraz gimnazjum w Schwedt nad Odrą, gdzie w 1914 r. uzyskał maturę.

W 1914 r. zmobilizowany do armii niemieckiej, w jej szeregach uczestniczył w I wojnie światowej. Jako ppor. art. w składzie 54 pap walczył na froncie zachodnim.

Od 1918 r. studiował teologię (dwa semestry) i prawo (dwa semestr) na Uniwersytecie Wrocławskim.

Działacz niepodległościowy na Śląsku. Członek „Zetu” oraz (od stycznia 1919 r.) POW Górnego Śląska ps. „Hauke”. Po utworzeniu Dowództwa Głównego POW Górnego Śląska w lipcu 1919 r. został szefem referatu artylerii, potem instruktorem IV Okręgu Gliwickiego.

Uczestnik I powstania śląskiego (sierpień 1919 r.). Aresztowany przez władze niemieckie, we wrześniu-październiku był więziony w Katowicach i Raciborzu. Podczas II powstania śląskiego (sierpień 1920 r.) był komendantem II sotni w Gliwicach. Od grudnia w stopniu kpt. adiutant i przedstawiciel Polski w Komendzie Głównej Policji Plebiscytowej w Opolu. Od kwietnia do czerwca 1921 r. szef Głównego Inspektoratu Dowództwa Obrony Plebiscytowej i dowódca grupy „Wschód” w III powstaniu śląskim. 3 czerwca ogłosił się naczelnym wodzem powstania, za co na rozkaz Wojciecha Korfantego został aresztowany. Postawiony przed sądem polowym, jego sprawę umorzono.

Po likwidacji powstania, z ramienia Zw. Byłych Powstańców (w latach 1923-1925 jego prezes), został wysłany do Stanów Zjednoczonych, celem prowadzenia akcji charytatywnej na rzecz wdów i sierot po powstańcach.

Po powrocie do kraju przeniesiony do rezerwy.

Od 1926 r. pracował jako naczelnik gminy Hajduki Wielkie, a od 1934 r. był prezydentem Chorzowa. Członek rad nadzorczych wielu firm m.in. Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych.

W 1927 r. wstąpił do Zw. Naprawy Rzeczypospolitej, w 1928 r. współorganizował Narodowe Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy.

W 1930 r. organizator Generalnej Federacji Pracy i prezes jej wydz. na Śląsku. Od 1937 r. przywódca Zjednoczonych Zw. Zawodowych w Polsce, od 1938 r. wiceprezes Zjednoczenia Polskich Zw. Zawodowych.

W 1928 r. został posłem do Sejmu RP wybranym w okręgu wyborczym nr 38 (Królewska Huta), był członkiem klubu BBWR. Ponownie wybrany na posła w tym samym okręgu w 1930 r. Mandat poselski sprawował do 1935 r. W 1935 r. został marszałkiem Sejmu Śląskiego.

Od kwietnia 1937 r. kierował Zjednoczonymi Zw. Zawodowymi w Polsce, od 28 czerwca prezes okręgu śląskiego OZN.

Był prezesem Zw. Powstańców Górnośląskich.

Podczas kampanii 1939 r. wyjechał do Lublina, a potem do Lwowa, gdzie został aresztowany przez władze sowieckie.

Wywieziony na podstawie listy nr 056/3 z 5-9 maja 1940 r., wkrótce potem został zamordowany w Kijowie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 3 kl., Krzyżem Niepodległości z mieczami i Krzyżem Walecznych oraz jugosłowiańskim orderem św. Sawy.

Rodziny nie założył.

Jest patronem ulicy w Katowicach i Opolu. Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 132/1931
Źródła

K. Banaszek, W.K. Roman, Z. Sawicki, Kawalerowie orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; A. Kwiatek, w: Encyklopedia powstań śląskich, Opole 1982; „Monitor Polski” nr 132/1931; A. Pacholczykowa, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 2, Warszawa 1987; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny t. II, Warszawa 2000; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; S. Rostworowski, Bitwy mojego życia 1914-1944, Warszawa 2001; Ukraiński ślad Katynia, Warszawa 1995.