Bojownikom niepodległości

Karol Hodała

(1894–1940)

Karol HodałaUrodził się 8 października 1894 r. w Sokołowie Małopolskim pow. Kolbuszowa. Syn Andrzeja, stolarza, i Zofii z Pasierbów. W 1913 r. ukończył seminarium naczycielskie w Rzeszowie, po czym podjął pracę jako nauczyciel ludowy w Dzikowcu koło Kolbuszowej. Od czerwca 1914 r. członek Zw. Strzeleckiego w Sokołowie Małopolskim. W czasie I wojny światowej 21 sierpnia 1914 r. z oddziałem strzeleckim wyjechał z Sokołowa do Krakowa i wstąpił do Legionów Polskich. Służył w III plut. 1 komp. VI baonu I Brygady, a później II plut. 4 komp. 28 lutego 1915 r. awansowany na st. szer., a 6 sierpnia na kpr. W dniu 26 października 1915 kapral Hodała jako podoficer za frontem wysłany został z półplutonem na wywiad w czasie walk pod Kuklami. Sytuacja była bardzo niejasna, wobec czego atak nie mógł być kontynuowanym. Kapral Hodała wywiązał się znakomicie z zadania, doszedł do linii nieprzyjacielskich, zaatakował wysuniętą placówkę silnie obsadzoną, część obrony w walce na bagnety zniósł, resztę zabrał do niewoli. W chwili odwrotu spostrzegł stojący na prawym skrzydle k.m., który ogniem swym zaczął prażyć oddział. Kapral Hodała, nie tracąc chwili, rzuca się sam na obsługę, która nie spodziewając się napadu – zaskoczona poddała się. Mimo silnego ognia, który wywiązał się na skutek tej walki, wycofał się do własnych linii, mając zaledwie trzech lekko rannych. 21 marca 1916 r. awansował na sierż.Po likwidacji pułku 29 września z baonem wcielony do 1 pp LP (II baon). Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. wcielony do armii austro-węgierskiej. Służył w 20 i 46 pp. Ukończył Szkołę Oficerską w Mürzuschlag , po czym w składzie 40 pp walczył na froncie włoskim. Od 1 listopada 1918 r. w WP. Początkowo dowódca plut. w Pułku Ziemi Rzeszowskiej, następnie w 4 komp. 5 pp leg. Walczył z Ukraińcami w rejonie Lwowa. Od 7 marca do 10 kwietnia 1919 r. w 7 komp. 1 pp leg. 18 marca mianowany ppor. piech. (z dniem 1 marca). Później w baonie zapasowym pułku. Dowodził komp. W 1920 r. został referentem w Dep. I Broni Głównych i Taborowych MSWojsk. Awansował do stopnia kpt. piech. Od jesieni 1921 r. w sztabie 19 DP. Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919 r., był p.o. dowódcy I baonu 85 pp (1923) i oficerem Oddz. IV Sztabu Generalnego. W latach 1924-1926 studiował w WSWoj w Warszawie. Po ukończeniu szkoły w Oddz. I Sztabu Generalnego. Był referentem i kierownikiem referatu. Z dniem 1 stycznia 1927 r. awansował na mjr. SG piech. Został wówczas szefem wydz. Od 22 października 1931 r. dowódca baonu 18 pp. Awansowany 1 stycznia 1932 r. na ppłk. dypl. piech., był dyrektorem nauk i inspektorem w Szkole Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy. Od lipca 1933 r. szef Biura Ogólno-Organizacyjnego MSWojsk, a po jego przekształceniu był zastępcą szefa Dep. Dowodzenia Ogólnego MSWojsk. Od 15 października 1935 r. zastępca dowódcy 21 pp. W 1936 r. został komendantem Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych, a jednocześnie w latach 1936-1937 uczestniczył w pracach komisji płk. dypl. Jana Jagmina-Sadowskiego, przygotowującej plany modernizacji i rozbudowy WP. Od 10 marca lub 2 kwietnia 1939 r. dowódca 49 pp. Na tym stanowisku wziął udział w kampanii 1939 r. Ranny 19 września pod Brzuchowicami, wkrótce potem przedostał się do Kołomyi. Tam aresztowany przez NKWD i osadzony w obozie w Starobielsku. W kwietniu lub maju 1940 r. w Charkowie. Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych i złotym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie otrzymał order Virtuti Militari 4 kl. i awansował (2007) na płk. Żonaty (od 22 IV1921) z Zofią Długosz,, miał z nią córkę Zofię (ur. 22 IV 1923) i syna Stanisława (ur. 20 I 1925). Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 87/1931
Źródła

Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2003; R. Dalecki, Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 roku, Rzeszów 1989;S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 87/1931; J. Pudełek, W Drużynie Komendanta. Ze wspomnień żołnierza I Brygady i oficera Adiutantury Generalnej Naczelnika Państwa (1914-1921), Warszawa 1938; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; B. Szwedo, Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945 t. II (1914-1921) cz. 3, Leszno-Tarnobrzeg 2006; B. Szwedo, w: Małopolski Słownik Biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939-1956 t. 7, Kraków 2003.