Bojownikom niepodległości

Karol Józef Bacz

(1900–1984)

Bacz KarolUrodził się 18 października 1900 r. w Krakowie. Syn Wincentego i Zofii z Ciapałów.

Uczęszczał do szkoły powszechnej św. Floriana w Krakowie, a od 1911 r. do tamtejszego gimnazjum św. Anny.

Należał do skautingu.

W czasie I wojny światowej od 5 lutego 1915 r. w Legionach Polskich ps. „Orlik”. W stopniu szer. służył w 2 komp. 5 pp LP. Później w 9 komp. tego pułku.

Po kryzysie przysięgowym w Legionach 17 września 1917 r. wcielony do armii austro-węgierskiej. Był żołnierzem 56 pp, po czym od 1marca do 1 czerwca 1918 r. przebywał w szkole oficerów rezerwy I korpusu w Opawie. Po jej ukończeniu objął dowództwo plut. w 100 pp.

Od 10 listopada 1918 r. w Wojsku Polskim. Wyruszył w kierunku Lwowa, levz w Radymnie został przydzielony do kadry 5 pp leg. Tam do 15 lutego 1919 r. był instruktorem. Następnie w 1 pp leg. Służył w nim przez cały okres wojny aż do 1924 r., od 18 stycznia 1921 r. jako dowódca komp. 1 lipca 1919 r. mianowany ppor. piech., w końcu 1920 r. awansował na por. piech. (z dniem 1 kwietnia).

Po zakończeniu wojny uzyskał maturę w gimnazjum św. Anny w Krakowie oraz ukończył dwa kursy specjalistyczne w Szkole Podchorążych Piechoty. Zweryfikowany jako por. piech. z 1 czerwca 1919 r. i awansowany 1 lipca 1923 r. na kpt. piech., od 20 października 1924 r. dowodził 4 komp. 5 baonu KOP. Od maja 1926 do kwietnia 1929 r. kolejno kwatermistrz tego baonu oraz szef sztabu 3 Brygady KOP. Następnie do lipca 1931 r. kierownik referatu w Biurze Personalnym MSWojsk. Przeniesiony do 20 pp, dowodził komp. szkolną i 2 komp. ckm. Od 1 lipca 1935 r. przebywał na półrocznej praktyce w Inspektoracie Granicznym nr 5 w Gdyni. 1 stycznia 1936 r. awansował na mjr. piech. 30 kwietnia tego roku przeszedł w stan spoczynku.

Od 1 maja 1936 do 31 sierpnia 1937 r. był kierownikiem inspektoratu Straży Granicznej w Gdyni. Następnie komendant Pomorskiego Okręgu Straży Granicznej, a od października 1938 r. Okręgu Śląskiego.

Podczas kampanii 1939 r. dowodził baonem kolarzy, sformowanym z funkcjonariuszy Straży Granicznej. 25 września dostał się do niewoli niemieckiej pod Rawą Ruską. Na początku października zbiegł z niewoli pod Tarnowem. Aresztowany 9 listopada w Krakowie, do połowy stycznia 1940 r. był więziony na ul. Montelupich. Po uwolnieniu do stycznia 1945 r. ukrywał się. Od maja 1943 do lutego 1945 r. brał udział w działalności konspiracyjnej jako oficer łącznikowy w Polskiej Armii Ludowej. Po zajęciu Krakowa przez Armię Czerwoną pracował jako referent w Likwidaturze Okręgowej w tym mieście.

Od września 1945 r. w stopniu ppłk. piech. służył w LWP. Od 8 października był szefem wydziału Wojsk Ochrony Pogranicza w Dowództwie Okręgu Wojskowego nr II. Awansowany na płk. piech., od 8 października 1946 r. kierował Gdańskim Oddziałem WOP nr 12. 28 maja 1947 r. przeniesiony do rezerwy.

Podjął wówczas pracę w Związku Inwalidów Wojennych. W okresie od 15 marca do 31 października 1949 r. był dyrektorem Portowych Zakładów Sanitarnych w Gdyni. Następnie od marca 1950 do końca 1957 r. pracował jako kierownik wydz. w Miejskim Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowlanym w Gdyni. W 1958 r. przeniósł się do Warszawy. Tam od marca pracował jako sekretarz generalny w Zarządzie Głównym Zw. Inwalidów Wojennych PRL, zaś od kwietnia 1959 do czerwca 1970 r. w Spółdzielni Inwalidów „Świt”. Następnie pozostawał na emeryturze.

Należał do PPS, z której w 1948 r. został wydalony za „odchylenie prawicowe”.

Zmarł 23 listopada 1984 r. w Warszawie i został pochowany w kwat. wojskowej na tamtejszym Cmentarzu Komunalnym Północnym na Wólce Węglowej kwat. W-II-9.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi, w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 5 kl. i złoty Krzyż Zasługi.

zonaty (od 1955 r.) z Antoniną Kaufer.

Jest patronem Morskiego Oddziału Straży Granicznej, przed budynkiem jego komendy znajduje się poświęcony mu obelisk.

CAW, I.482.57-4757; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 2, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2011; „Monitor Polski” 1932, nr 92, 1938, nr 64; Pułkownik Karol Bacz. Patron Morskiego Oddziału Straży Granicznej, Gdańsk 2004; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; Sprawozdanie Gimnazjum Nowodworskiego za rok szkolny 1914, Kraków 1914; Sprawozdanie Gimnazjum Nowodworskiego za rok szkolny 1917, Kraków 1917.

Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 2, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2011; „Monitor Polski” nr 92/1932, 64/1938; Pułkownik Karol Bacz. Patron Morskiego Oddziału Straży Granicznej, Gdańsk 2004; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; Sprawozdanie Gimnazjum Nowodworskiego za rok szkolny 1914, Kraków 1914; Sprawozdanie Gimnazjum Nowodworskiego za rok szkolny 1917, Kraków 1917; www.muzeumsg.pl.