Bojownikom niepodległości

Kazimierz Jaroszewski

(1882–po 1964)

Urodził się 16 stycznia (lutego?) 1882 r. w Mińsku Mazowieckim (Kampinosie koło Warszawy?). Syn Mikołaja.

Z zawodu krawiec.

Od 1899 r. należał do młodzieżowego kółka PPS w dzielnicy Wola. Aresztowany w nocy na 20 marca 1901 r., został osadzony w X pawilonie warszawskiej cytadeli. Wyrokiem Warszawskiej Izby Sądowej ze stycznia 1903 r. skazany na cztery lata zesłania do guberni irkuckiej. Do kraju powrócił w sierpniu (?) 1905 r. i podjął działalność w PPS w Radomiu i Piotrkowie ps. „Ekstra”. Aresztowany ponownie 9 listopada w Piotrkowie podczas transportu literatury partyjnej, został osadzony w X pawilonie warszawskiej cytadeli, a potem w twierdzy modlińskiej. Zwolniony w lipcu 1906 r., kontynuował działalność w PPS jako funkcjonariusz partyjny w Łodzi i Radomiu. Po rozłamie w partii (listopad 1906) w PPS-Lewicy. Był członkiem Okręgowego Komitetu Robotniczego w Radomiu. Aresztowany 14 kwietnia 1907 r. w Radomiu, został osadzony w tamtejszym więzieniu, a potem na Pawiaku w Warszawie. W sierpniu współredagował jedyny numer pisma więźniów politycznych Pawiaka „Stryk”. Skazany na rok twierdzy, do marca 1908 r. odbywał wyrok w Łomży.

Następnie wyjechał do Krakowa, gdzie od marca lub kwietnia 1908 do maja 1909 r. zajmował stanowisko sekretarza Zarządu Oddziału Zagranicznego PPS-Lewicy. W 1908 r. był współzałożycielem pierwszej spóółdzielni spożywców – Robotniczego Stow. Spozywców „Naprzód” i do 1909 r. członkiem jej Rady Nadzorczej. Ukończył roczny kurs księgowości zorganizowany przez Uniwersytet Ludowy im. A. Mickiewicza.

W maju 1909 r. zamieszkał w Borysławiu, gdzie pracował w Towarzystwie Naftowym „Premier”. Wstąpił wówczas do PPSD i do 1914 r. był członkiem komitetu miejscowego partii. W 1910 r. współorganizował Powszechną Spółdzielnię Spożywców Pracowników Naftowych.

Wykładał historię na kursach Związku Strzeleckiego.

W czasie I wojny światowej od 1914 r. pracował w intendenturze Legionów Polskich w Krakowie, a potem w Królestwie Polskim. Jesienią 1917 r. czynnie współdziałał przy odbudowie struktur PPS w Zagłębiu Dąbrowskim.

W 1917 r. powrócił do Borysławia. Mimo kalectwa (brak lewej nogi) brał żywy udział w życiu miasta. Początkowo pracował w przemyśle naftowym (m.in. w tow. akcyjnym Fanto Dawid i Ska). Jednocześnie aktywnie uczestniczył w działalności PPSD, a potem PPS, będąc zastępcą przewodniczącego miejscowego komitetu partii.

Na początku 1919 r. został wybrany do Komitetu Aprowizacyjnego (do 1921 r.). W końcu roku został dyrektorem firmy Apronaft z siedzibą w Warszawie, zajmującą się zakupem żywności za granicą dla robotników przemysłu naftowego. Funkcję tę sprawował do likwidacji firmy w marcu 1922 r. Następnie pracował jako kierownik działu materiałowego w Koncernie Galicyjskie Gwarectwo Naftowe „Harklowa” we Lwowie. Od sierpnia 1924 do września 1929 r. był dyrektorem Powiatowej Kasy Chorych w Drohobyczu. Jednocześnie wybrany przewodniczącym miejscowego komitetu PPS, a także Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Od 1930 r. prowadził administrację i księgowość w Komitecie Budowy Domów Robotniczych w Borysławiu. 

Należał do komitetu PPS w Borysławiu i wiceprzewodniczący Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS Podkarpacie. Z ramienia partii wybrany radnym miejskim, został przewodniczącym klubu radnych PPS. Na XXIII Kongresie PPS w Warszawie (2-4 lutego 1934) wybrany członkiem Komisji Wnioskowej oraz Rady Naczelnej PPS (do stycznia 1937 r.).

Działał w ruchu spółdzielczym i związkowym. Od 1934 r. prezes Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Umysłowych Przemysłu Naftowego w Polsce, a od 1936 r. przewodniczący zarządu Powszechnej Spółdzielni Spożywców Pracowników Naftowych. Równolegle stał na czele utworzonego w marcu 1937 r. oddziału Borysławskiego Związku Zawodowego Robotników i Pracowników Przemysłu Naftowego. W marcu 1939 r. przewodniczył strajkowi pracowników umysłowych przemysłu naftowego w Borysławiu.

Podczas II wojny światowej znalazł się na terenie okupacji sowieckiej. Pracował jako księgowy w przedsiębiorstwie spławu drzewa na rz. Wiatce. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej (22 czerwca 1941) i podpisaniu umowy Sikorski-Majski w tym też roku podjął pracę w delegaturze Ambasady RP w Samarkandzie. W 1942 r. ewakuowany do Iranu, był tam kontrolerem obozów polskich uchodźców. Od sierpnia 1943 do czerwca 1947 r. z ramienia rządu kierował opieką społeczną nad Polakami w Palestynie. W lipcu 1947 r. powrócił do Polski.

Należał do PPS, a po jej wchłonięciu przez PPR od grudnia 1948 r. do PZPR.

Od października 1947 do lutego 1949 r. prezydent Tarnowa, w 1949 r. został przewodniczącym zarządu miejscowej Ubezpieczalni Społecznej. W 1951 r. przeniósł się na Śląsk. Pracował jako księgowy w Jedlinie-Zdroju, a następnie do września 1955 r. w Szczawnie-Zdroju. Przez pewien czas pozostawał bez pracy, po czym od 1958 r. pobierał rentę.

Mieszkał w Szczawnie-Zdroju.

Zmarł po 1964 r.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Źródła

A.K. Kunert, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 2, Warszawa 1987; „Monitor Polski” nr 179/1931.