Bojownikom niepodległości

Kazimierz Juszczakowski

(1884–1969)

Kazimierz JuszczakowskiUrodził się 23 stycznia 1884 r. we wsi Bolesławiec pow. Wieluń. Syn Hipolita, urzędnika pocztowego, i Ludwiki z Langnerów.

Ukończył czteroklasową szkołę elementarną w Wieluniu, po czym kształcił się w Wyższej Szkole Rzemieślniczej w Łodzi. Od 1902 r. studiował na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej.

Należał wówczas do Związku Młodzieży Polskiej „Zet” i w Związku Młodzieży Rzemieślniczej im. Jana Kilińskiego, połączonym wkrótce z Narodowym Związkiem Robotniczym. Używał ps. „Strzecha”. Za udział w antyrządowych manifestacjach młodzieży był aresztowany; wkrótce potem został zwolniony.

Po trzech latach studiów przeniósł się do Pragi czeskiej, gdzie kontynuował naukę.

Po powrocie do kraju przez pewien okres czasu pracował jako nauczyciel w szkole w Warszawie, prowadzonej przez Polską Macierz Szkolną. W latach 1908–1909 był asystentem w Centralnym Laboratorium Cukrowniczym w Warszawie. Od września 1909 do jesieni 1917 r. pracował jako nauczyciel w Szkole Lubelskiej. W 1912 r. uzyskał patent nauczyciela gimnazjalnego na Wydziale Fizyczno-Matematycznym uniwersytetu w Odessie. W październiku 1917 r. został komisarzem szkolnym na powiat hrubieszowski.

Był współzałożycielem Towarzystwa Krzewienia Oświaty w Lublinie (1916 r.).

W niepodległej Polsce w 1919 r. został krajowym inspektorem szkół przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Po wojnie 1920 r. powierzono mu zorganizowanie Kuratorium Okręgu Szkolnego w Łucku. Jesienią 1922 r. objął stanowisko wizytatora skół powszechnych kuratorium warszawskiego. Od maja 1923 r. był kierownikiem Ekspozytury Oddziału Finansowego Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego z siedzibą w Lublinie. W 1924 r. uzyskał uprawnienia do nauczania przyrodoznawstwa i chemii w szkołach średnich o profilu ogólnokształcącym i seminariach nauczycielskich. Od sierpnia 1925 do 1929 r. wizytator Kurtorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego.

Na początku lat 20. powrócił do nauczania w Szkole Lubelskiej. Uczył przyrody, chemii, fizyki i geografii. Równolegle od 1924 r. prowadził lekcje w Prywatnym Gimnazjum Sióstr Urszulanek w Lublinie, był członkiem Rady Opiekuńczej miejscowej Szkoły Ogrodniczej. W Szkole Lubelskiej (potem: Prywatne Męskie Gimnazjum im. Stefana Batorego) pracował do listopada 1939 r.

Należał do skautingu. W latach 1913–1916 należał do Komendy Skautowej w Lublinie, w niepodległej Polsce był opiekunem II Lubelskiej Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego przy Szkole Lubelskiej. W latach 1929–1931 przewodniczący Zarządu Oddziału Lubelskiego ZHP.

Organizator Koła Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej w szkole. Współorganizator Lubelskiego Klubu Radionadawców (1937 r.).

Podczas II wojny światowej w listopadzie 1939 r. aresztowany przez Niemców. Prawdopodobnie był więziony na Zamku Lubelskim, następnie uwolniony. W czasie wojny mieszkał w Lublinie, utrzymywał się z handlu meblami. Uczestniczył w tajnym nauczaniu.

Od sierpnia 1945 r. pracował w dawnej Szkole Lubelskiej, a potem też w Gimnazjum i Liceum Technologiczno-Chemicznym, w którym wykładał chemię i organizację przedsiębiorstw. W 1948 r. uzyskał prawo nauczania chemii i organizacji przedsiębiorstw w szkołach zawodowych. Ze względu na krytyczny stosunek do władz komunistycznych w 1950 r. został zwolniony z pracy nauczycielskiej i przeniesiony na emeryturę. Później dorywczo zatrudniał się w różnych placówkach wychowawczych.

Na początku 1946 r. wspólnie z Zofią Cupiałową i Bolesławem Matyjewiczem założył antykwariat oraz księgarnię wydawniczą „Lamus” przy ul. Świętoduskiej 18. Firma ta istniała do 1948 r.

W latach 50. pracował (jako emeryt) w bibliotee jednej z państwowych firm budowlanych.

Zmarł 3 maja 1969 r. w Lublinie w następstwie wypadku (został potrącony przez samochód) i został pochowany na tamtejszym cmentarzu przy ul. Lipowej.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Żonaty (od VI 1909) z Felicją Zwolińską, miał córkę Halinę (26 V 1917–24 VII 2004) i syna Tadeusza (21 VI 1921–1946).

Źródła

„Monitor Polski” nr 64/1932; M. Surmacz, G. Gładyszewski, Kazimierz Juszczakowski – zapomniany pedagog, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia” vol. LXXIII/2018.