Bojownikom niepodległości

Kazimierz Walerian Nizieński

Pseudonim
"Waluś"
1892–1952

Urodził się 24 stycznia 1892 r. we Lwowie. Syn Jana, konduktora kolejowego, i Kunegundy z Doboszów. Uczęszczał do III gimnazjum we Lwowie, gdzie w roku 1911 r. uzyskał maturę. Następnie aż do wybuchu wojny pracował jako praktykant w Wydziale Krajowym. Należał do „Sokoła”.

Po wybuchu I wojny światowej, 16 sierpnia 1914 r. wstąpił do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu 26 września jako kpr. został przydzielony do tworzonego 3 pp LP. W jego szeregach uczestniczył w walkach w Karpatach, na Bukowinie, w Besarabii i na Wołyniu. W listopadzie 1914 r. awansował na stopień plut., w styczniu 1915 r., po ukończeniu czterotygodniowego kursu podoficerskiego w Rafajłowej, na sierż. 19 listopada 1915 r. został ciężko ranny pod Rarańczą. Po rekonwalescencji powrócił do pułku. W listopadzie i grudniu 1916 r. uczestniczył w sześciotygodniowym kursie w Barananowiczach. 1 stycznia 1917 r. awansował na stopień chor. piech. W 3 pp LP dowodził plut. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917), od września podjął służbę w Polskim Korpusie Posiłkowym. Uczestniczył w przejściu II Brygady PKP prez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918) jako dowódca 12 komp. 3 pp LP. Po połączeniu się II Brygady z II Korpusem Polskim został przydzielony do 16 pstrz. Uczestniczył w przegranej bitwie pod Kaniowem (11 maja 1918); dostał się do niewoli niemieckiej. Uciekał z niej dwukrotnie; za drugim razem zdołał przedostać się do Warszawy. Tam ukrywał się pod przybranym nazwiskiem. 25 października 1918 r. został przyjęty do Wojska Polskiego i mianowany ppor. piech. ze starszeństwem z 1 marca. Przydzielony do 1 pp, 4 listopada otrzymał przydział do wydziału jeńców w MSWojsk. Brał udział w rozbrajaniu Niemców.

W niepodległej Polsce, od 14 listopada 1918 do 28 maja 1919 r. był I adiutantem DOGen Przemyśl. W okresie marca i kwietnia ukończył kurs adiutantów Sztabu Generalnego w Warszawie. Od czerwca 1919 r. służył w 30 pp, ,adiutant pułku, dowódca komp. i w zastępstwie dowódcą baonu. 1 grudnia 1919 r. awansował do stopnia por. piech. Po zakończeniu działań wojennych 28 stycznia 1921 r. awansował na kpt. piech. W okresie lutego i marca tego roku ukończył kurs dowódców komp. i baonów przy 4 Armii w Kobryniu. Następnie powrócił do 30 pp. Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919 r., dowodził baonem. W pułku służył do października 1924 r. Równolegle od 1 lutego do 30 czerwca 1923 r. przebywał na kursie doskonalącym przy szkole podchorążych w Warszawie. Od 9 października 1924 r. służył w KOP. Był dowódcą komp. 10 baonu KOP Krasne nad Uszą, a od marca następnego roku – jego kwatermistrzem. Od września do grudnia 1926 r. przebywał na kursie unitarnym w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Z dniem 1 stycznia 1928 r. otrzymał stopień mjr. piech. i nominację na kwatermistrza 28 baonu KOP. Wkrótce potem, bo już 16 sierpnia, został zastępcą komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 5a w Cieszynie. Stanowisko to zajmował do 30 marca 1930 r., kiedy przeniesiono go do 23 pp. W pułku tym służył od 1 kwietnia 1930 do 30 marca 1934 r. Sprawował w nim funkcję dowódcy baonu i zastępcy dowódcy pułku. Przeniesiony do 3 pp leg, był dowódcą baonu i od kwietnia 1935 r. kwatermistrzem pułku. Po zmobilizowaniu 2 DP Leg w sierpniu 1939 r. został dowódcą nadwyżek pułku oraz równocześnie zastępcą dowódcy Ośrodka Zapasowego dywizji.

Podczas kampanii 1939 r. uczestniczył w walkach w rejonie Jarosławia i Rawy Ruskiej. 18 września dostał się do niewoli sowieckiej pod m. Załoźce. Przewieziony do obozu jeńców w Złoczowie, zdołał stamtąd zbiec i przedostać się do Lwowa, a potem do Jarosławia. Tam 16 października został aresztowany przez funkcjonariuszy gestapo i przekazany niemieckim władzom wojskowym. Przebywał w oflagu II B w Arnswalde (do 17 września 1940) i II C w Woldenbergu. Uwolniony 19 stycznia 1945 r. przez wojska sowieckie, powrócił do Jarosławia.

Tam podjął działalność niepodległościową w Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym. Był szefem sztabu okręgu rzeszowskiego. Używał ps. “Waluś”.

Równocześnie powołany do LWP. Od września do początków października 1945 r. zajmował stanowisko kwatermistrza 2 Warszawskiej Brygady Saperów w Radomiu. Następnie od 4 października 1945 do 20 stycznia 1948 r. kwatermistrz 40 pal w Jarosławiu. 20 listopada 1945 r. został zweryfikowany jako ppłk piech. ze starszeństwem z 1 września 1939 r. Był przewidywany na stanowisko intendenta 6 DP; wobec politycznych zastrzeżeń organów informacji wojskowej funkcji tej nie objął. Uczestniczył w zwalczaniu oddziałów Ukraińskiej Powstańczej Armii. Od 20 stycznia do 22 czerwca 1948 r. był kwatermistrzem 9 DP. Aresztowany przez organy informacji wojskowej dywizji, do 30 października pozostawał w dyspozycji Dep. Personalnego MON. Zwolniony z aresztu, od 1 listopada był szefem wydz. kwatermistrzowskiego w Dowództwie Okręgu Wojskowego nr 5 w Krakowie.

Aresztowany 6 grudnia przez organy informacji okręgu pod zarzutem przynależności do nielegalnej organizacji, 22 kwietnia 1949 r. został skazany przez Wojskowy Sąd Okręgowy nr 5 w Krakowie na 7 lat więzienia, utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na okres 3 lat oraz przepadek całego mienia. Wyrok ten utrzymał w mocy Najwyższy Sąd Wojskowy. Karę więzienia odbywał w Krakowie, a od stycznia 1950 r. we Wronkach. Wobec choroby zwolniony 7 czerwca 1952 r. ze szpitala więziennego.

Zmarł 27 sierpnia 1952 r. w Krakowie. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie kwat. A-19.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi, w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 5 kl.

Żonaty (od 1927 r.) z Wandą z Więcków, miał z nią syna Bogusława (ur. 2 III 1928), sędziego, kawalera Orderu Orła Białego.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 111/1931
Źródła

CAW, akta personalne; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 3, Warszawa 2006; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; “Monitor Polski” nr 111/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; informacje syna Bogusława;.