Bojownikom niepodległości

Klementyna Grodzicka

(1884-1971)

grodzicka klementynaUrodziła się 23 listopada 1884 r. w Zgierzu. Córka Antoniego, robotnika, i Marii z Frydrysiaków.

Ukończyła czterooddziałową szkołę elementarną, po czym w dalszym ciągu zdobywała wiedzę poprzez samokształcenie.

Od 1905 r. w PPS w Zgierzu ps. „Zocha”, „Zośka”. Brała udział w pracy propagandowej. Po rozłamie w partii (listopad 1906) w PPS-Frakcji Rwolucyjnej. Ze względów rodzinnych po 1908 r. wycofała się z czynnej działalności politycznej, zajmując się organizowaniem pomocy dla więźniów i ich rodzin w Zgierzu.

W czasie I wojny światowej w 1916 r. wznowiła działalność w PPS, zostając wkrótce wiceprzewodniczącą Komitetu Miejskiego w Zgierzu. Współorganizatorka (1916 r.) i członek zarządu Spółdzielni „Robotnik” w tym mieście. Do 1918 r. członek Ligi Kobiet Polskich.

W maju 1919 r. wybrana z listy PPS do Rady Miejskiej w Zgierzu, po czym została przez nią delegowana do Sejmiku Powiatowego w Łodzi. Była wówczas pierwszą (i jedyną) kobietą w Polsce wybraną do władz samorządowych. Mandat radnego w Zgierzu piastowałą do 1926 r.

W tym czasie była członkiem Miejskiego Komitetu PPS w Zgierzu i Powiatowego Komitetu PPS w Pabianicach.

Od kwietnia 1922 r. pracowała zawodowo jako urzędniczka w Kasie Chorych w Łodzi. Równolegle prowadziła działalność w klasowym Zw. Zawodowym Pracowników Instytucji Ubezpieczeń Społęcznych w Polsce (współorganizatorka oddziału łódzkiego, następnie członek jego zarządu). Od 1926 r. mieszkała w Łodzi. W listopadzie 1931 r. zwolniona z pracy w Kasie Chorych, od kwietnia 1932 do czerwca 1933 r. była pracownikiem umysłowym w łódzkiej przychodni przeciwgruźliczej Robotniczego Tow. Przyjaciół Dzieci.

Równocześnie kontynuowała działalność polityczną i społeczną. Od 1926 do 1934 r. wchodziła w skład łódzkiego Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS i była w nim przewodniczącą Wydz. Kobiecego. Była także członkiem Prezydium Okręgowej Rady Zw. Zawodowych oraz współorganizatorką Robotniczego Tow. Przyjaciół Dzieci w Łodzi.W 1927 r. wybrana radną Łodzi z listy PPS, funkcję tę piastowała do lipca 1933 r. Uczestniczka VII Zjazdu Kobiecego PPS w Warszawie (grudzień 1927 r.). Od września 1928 r. członek Prezydium Centralnego Wydz. Kobiecego PPS. Na XXII Kongresie PPS w Krakowie (23-25 maja 1931 r.) wybrana na zastępcę członka Rady Naczelnej, a na XXIII Kongresie PPS w Warszawie (2-4 lutego 1934 r.) weszła w skład Komisji Rewizyjnej.

W połowie 1934 r. przeniosła się do Warszawy, gdzie podjęła pracę w Państwowym Zakładzie Higieny. Od lipca 1934 do czerwca 1938 r. zarządzała bursą lekarzy przy ul. Puławskiej 91, zaś od lipca 1938 r. do wojny prowadziła dział statystyczny w Państwowej Szkole Higieny przy ul. Chocimskiej. Ze względu na obowiązki zawodowe od połowy 1934 r. nie brała udziału w działalności partyjnej.

Podczas kampanii 1939 r. pracowała w punnkcie sanitarnym w Warszawie, zajmowała się też dostarczaniem żywności dla żołnierzy i uchodźców. Podczas niemieckiej okupacji pracowała w sekretariacie Szkoły Higieny. Brała udział w pracach Patronatu Opiekuńczego nad Więźniami. W latach 1940-1944 należała do konspiracyjnej organizacji syndykalistycznej w Warszawie.

W 1945 r. zamieszkała w Rzeszowie. Tam od czerwca 1945 do listopada 1954 r. pracowała jako inspektor ds. kobiet i młodocianych w VIII Okręgowej Inspekcji Pracy, a potem (od grudnia 1954 r.) jako inspektor techniczny przy Zarządzie Okręgowym Zw. Zawodowych Pracowników Handlu. W grudniu 1955 r. przeszła na rentę inwalidzką, a w kwietniu 1957 r. uzyskała rentę dla zasłużonych.

Od 1945 r. w PPS. W latach 1945-1948 wchodziła w skład Miejskiego Komitetu i Wojewódzkiego Komitetu PPS. Po wchłonięciu partii przez PPR od grudnia 1948 r. członek PZPR. Współpracowała z Komitetem Wojewódzkim PZPR. Była członkiem Miejskiej Rady Narodowej i Wojewódzkiej Rady Narodowej (1946-1950), przewodniczącą oddziału rzeszowskiego Tow. Przyjaciół Dzieci (1949-1953), wiceprzewodniczącą Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet (1946-1966), członkiem Rady Nadzorczej ZUS oraz członkiem Stow. Ateistów i Wolnomyślicieli.

Zmarła 5 maja 1971 r. w Rzeszowie.

Odznaczona Krzyżem Niepodległości, w PRL otrzymała order Odrodzenia Polski 4 i 5 kl.

Zamężna z Stanisławem Grodzickim, miała z nim dzieci m.in. syna Ksawerego (14 XII 1903-1945), funkcjonariusza MO, zamordowanego w Koszalinie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1937
Źródła

B. Gadomski, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 2, Warszawa 1987; „Monitor Polski” nr 64/1937.