Bojownikom niepodległości

Konstanty Abłamowicz

Pseudonim
„Abdank”, „Kostek”, „Tatar”
(1884-1944)

Abłamowicz KonstantyUrodził się 17 kwietnia 1884 r. w Nehorełem pow. Słuck. Syn Kazimierza i Marii z Abdank-Abłamowiczów. Szwagier Stanisława Hempla (zob.).

Ukończył szkołę handlową Edwarda Ronthalera w Warszawie (1905 r.).

Od 1903 r. brał aktywny udział w pracach „Promienia”, w roku następnym został członkiem PPS „Proletariat”. Kilkakrotnie aresztowany, w 1905 r. zesłano go do guberni ołonieckiej, skąd zbiegł do Francji. Tam ukończył Akademię Handlową w Paryżu i w 1911 r. zamieszkał w Krakowie.

Członek Związku Strzeleckiego ps. „Tatar”.

W czasie I wojny światowej z 14 komp. strzelecką 10 sierpnia 1914 r. wyruszył z Krakowa na front. Po zajęciu Kielc przeniósł się w końcu miesiąca do 1 szw. kawalerii Władysława Prażmowskiego-Beliny. Przeszedł cały szlak bojowy szw., potem dyonu, a w końcu 1 puł LP. W kwietniu 1915 r. chory, leczył się w szpitalu garnizonowym nr 15 w Krakowie. Od października tegoż roku sprawował funkcję oficera gospodarczego dyonu i pułku. Awansowany 6 sierpnia 1916 r. na ppor. kaw., służył potem w 4 szw. oraz – przejściowo (2-30 września 1916) – w 5 szw.

1) W listopadzie1914 r. pod Tymbarkiem plut. Abłamowicz, wysłany na patrol, osaczył w jednym z odosobnionych domostw dwóch oficerów nieprz. (korneta i sztab-rotmistrza), i z nadzwyczajną przytomnością umysłu mistyfikując ich co do siły własnego patrolu, – zmusił do poddania się i uprowadził ze sobą. Własne dowództwo zawdzięczało temu brawurowemu czynowi plut. Abłamowicza bardzo precyzyjne wiadomości o ogólnej sytuacji cofających się z pod Krakowa wojsk rosyjskich.

2) W sierpniu 1915 r., gdy poległ ś.p. ppor. Wojtkiewicz – plut. Abłamowicz objąwszy niezwłocznie dowództwo, opanował z niezwykłą stanowczością i spokojem depresję moralną plutonu, i pomimo nader groźnego położenia wycofującego się plutonu, zarządził wyniesienie ze sfery ognia ciała poległego d-cy, osobiście w tym z największym narażeniem się dopomagając; następnie wycofał się ostatni, osłaniając dalszy odwrót swego oddziału.

3) W lipcu 1916 r. wachm. Abłamowicz dowodzi plutonem spieszonym podczas odwrotu z pod Kołodji. Specjalnie w tym okresie jego zuchwała odwaga i niezrównany hart nerwów umożliwiają wyjście z paru krytycznych sytuacji i spełnienie nad siłę trudnego zadania, jakie jego plutonowi przypada w udziale. W pierwszym rzędzie należy wymienić chwilę, gdy speszona kawalerja rzucona została w 1-ym dniu ataków celem obsadzenia luki pomiędzy I baonem a kompanją Sasa[-Kulczyckiego], oraz moment w 3-im dniu odwrotu, gdy nieprzyjaciel napierał na wyrzucony z ostatniej linji okopów I baon, którego tylne ubezpieczenie stanowił między innymi pluton wachm. Abłamowicza.

Należy specjalnie podkreślić że zawdzięczając swym niezwykłym zaletom charakteru i nigdy nie zawodzącej, nieustraszonej odwadze – plut. Abłamowicz posiadał w najwyższym stopniu wpływ moralny i autorytet bojowy wśród żołnierzy [z wniosku ppłk. Stanisława Skotnickiego na order Virtuti Militari].

Po kryzysie przysięgowym 19 lipca 1917 r. zwolniony z Legionów.

Do marca 1918 r. był internowany przez Niemców w Beniaminowie, po czym służył w Polskiej Organizacji Wojskowej.

21 października 1918 r. przybył do Lublina, gdzie brał udział w rozbrajaniu Austriaków i formowaniu 3 (potem 7) puł. 17 grudnia awansował na por. kaw. Służył w Dowództwie Okręgu Generalnego Warszawa jako referent wyszkolenia i organizacji (1 kwietnia-30 listopada 1919). Awansowany na rtm. kaw. (1 grudnia 1919), od tego też dnia do marca 1920 r. był referentem w Oddziału II Naczelnego Dowództwa. Następnie został pomocnikiem attaché wojskowego w Estonii. Z dniem 29 maja mianowany mjr. kaw. i attaché wojskowym w tym kraju.

Zweryfikowany jako mjr kaw. z 1 czerwca 1919, do 15 grudnia 1923 r. przebywał w Estonii. Po powrocie do Polski przez rok (29 lutego 1924-26 lutego 1925) pozostawał w stanie nieczynnym, a potem do 9 maja bez funkcji w 7 puł. Następnie był członkiem komisji poborowej Powiatowej Komendy Uzupełnień Ciechanów. Od 7 września 1925 do 22 maja 1927 r. dowodził kawalerią Korpusu Ochrony Pogranicza. 1 stycznia 1927 r. awansował na ppłk. kaw. Następnie do 27 stycznia 1928 r. zajmował stanowisko zastępcy dowódcy 14 puł. Ukończył kurs unitarny w Rembertowie (26 września-30 listopada 1927). 28 stycznia 1928 r. został dowódcą 11 puł. Zwolniony z tego stanowiska 23 grudnia 1929, 31 maja 1930 r. przeszedł w stan spoczynku.

Był dyrektorem Izby Rzemieślniczej w Warszawie oraz wicedyrektorem Zakładów Przemysłowych Scheibler i Grohmann w Łodzi.

Równocześnie brał aktywny udział w pracach społecznych jako prezes łódzkiego koła i wiceprezes zarządu okręgu Związku Legionistów Polskich oraz członek zarządu okręgu łódzkiego Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.

Podczas okupacji prowadził działalność konspiracyjną w szeregach piłsudczykowskiego Obozu Polski Walczącej. Od maja 1942 r. kierował wydziałem gospodarczym organizacji. Aresztowany przez Niemców w mieszkaniu przy ul. Grójeckiej 34 w Warszawie (12 kwietnia 1944), został uwięziony na Pawiaku.

Rozstrzelany 22 maja 1944 r. w Warszawie. Pochowany w zbiorowej mogile na Cmentarzu Wolskim w Warszawie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych i estońskim Krzyżem Wolności 2 kl.

Żonaty dwukrotnie; z pierwszą, Janiną Rybicką, miał córki: Jadwigę (ur. 1908), Hannę (ur. 1910 r.) i Helenę (ur. 1914 r.).

 

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 251/1931
Źródła

CAW, akta personalne 22, I.120.1.424, I.482.53-4340; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków-Warszawa-Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 1, t. I: Uzupełnienia, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2011, 2014; R. Domańska, Pawiak. Więzienie gestapo. Kronika 1939-1944, Warszawa 1978; M. Gałęzowski, Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939-1947, Warszawa 2005; P. Hubiak, Belina i jego ułani, Kraków 2003; Księga dziejów 7 Pułku Ułanów Lubelskich im. Generała Kazimierza Sosnkowskiego, Londyn 1969; Lista strat Legionu Polskiego. Od lipca do października 1915, Piotrków 1915; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 2, Warszawa 1939; „Monitor Polski” 1931, nr 251; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928Rocznik oficerski rezerw 1934Rodowody pułków jazdy polskiej 1914-1947, Londyn 1983; S.F. Składkowski, Beniaminów 1917-1918,  Warszawa 1935; J. Smoleński, 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich Beliny im. Józefa Piłsudskiego, „Beliniak” 1958, nr 8-9, 1959, nr 9, 1960, nr 10, 1961, nr 11; informacje Zofii Abłamowicz z Warszawy.