Bojownikom niepodległości

Leon Holzer

(1895-1972)

Urodził się 23 marca 1895 r. w Krakowie. Syn Ignacego i Anny z Blattów.
Ukończył szkołę wydziałową w Podgórzu, po czym od 1912 r. kształcił się w szkole malarstwa dekoracyjnego w Wiedniu.
Jako uczeń od 1909 r. należał do socjalistyczno-niepodległościowej organizacji młodzieżowej. W latach 1913-1914 aktywnie uczestniczył w pracach Polskiego Tow. „Oświata” w Wiedniu.
W czasie I wojny światowej 13 sierpnia 1914 r. wstąpił do tworzonej w Wiedniu komp., z którą wszedł w skład VI baonu 1 pp LP. Odbył całą kampanię wojenna baonu. Ranny w bitwie pod Krzywopłotami (listopad 1914). Wyróżnił się w bitwie pod Łowczówkiem. W sierpniu 1915 r. otrzymał stopień sierż. Był dowódcą plut. W 1917 r. ukończył szkołę oficerską 1 pp LP w Zambrowie.
Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. wcielony do armii austro-węgierskiej i wysłany na front włoski. Służył w 20 pp. W listopadzie 1918 r. jako chory (malaria) powrócił do kraju.
Od 4 listopada 1918 w WP. Przydzielony do 5 pp leg, ze względu na stan zdrowia 3 grudnia uznano go za niezdolnego do służby czynnej i przeniesiono go do rezerwy. Z dniem 1 lipca 1925 r. mianowany ppor. rez. tab.
W okresie od 15 grudnia 1919 do 1 marca 1921 r. kierownik administracyjny fabryki drutu i gwoździ drucianych Hermana Kamslera w Zabierzowie. Następnie (do 15 października 1921) zarządca fabryki należącej do firmy chemicznej Rumpel i Spółka w Krakowie. Od 1 stycznia 1923 r. pracował jako urzędnik w Kasie Chorych w Białymstoku.
Członek PPS, był sekretarzem okręgu. Napadnięty w Białymstoku przez bojówkę przeciwników politycznych, doznał pęknięcia kości podudzia.
W latach 1923-1926 mieszkał w Krakowie, gdzie pracował jako magazynier, a potem księgowy, w firmie naftowej Oleum. Następnie (1927-1929) agent handlowy. W 1930 r. założył sklep galanteryjny, który zbankrutował. Od 1931 r. kierownik oddziału handlowego fabryki sukna S. Szewczyka w Bielsku. Po likwidacji firmy od końca 1932 r. pozostawał bezrobotny. Nastepnie zamieszkał w Tarnowie i pracował w Izbie Przemysłowo-Handlowej.
Działacz BBWR.
1 marca 1936 r. zamieszkał w Gdyni, był kierownikiem firmy spedycyjnej „Balto-Lewant”.
Członek komisji rewizyjnej Zw. Drobnych i Detalicznych Kupców. Członek zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej Okręgu Kartuskiego (1937-1939), kierował referatem finansowo-budżetowym. Sprawował funkcję prezesa Zarządu Głównego Zw. Żydów Bojowników o Niepodległość Polski i prezesa okręgu w Toruniu. Należał też do Zw. Legionistów Polskich (Koło VI baonu).
29 sierpnia 1939 r. zmobilizowany do WP, podczas kampanii wrześniowej pozostawał bez przydziału. Ewakuowany w kierunku wschodnim, po agresji sowieckiej z 17 września przeszedł do Rumunii, gdzie został internowany. Przebywał w Braile. Zbiegł z internowania, przedostając się do Francji. Tam powołany do służby czynnej w WP. Był oficeremżywnościowym 1 pp 1 Dywizji Grenadierów. Uczestnik walk we Francji w maju-czerwcu 1940 r. Wzięty do niewoli, przebywał w oflagach w Edelsbach (był tam polskim starszym obozu) i w XVII A w Lubece. Brał udział w tajnym nauczaniu.
Uwolniony wiosną 1945 r., pracował w UNRRA w Niemczech.
Później zamieszkał w Australii, pracował w fabryce.
Zmarł 19 kwietnia 1972 r. w Melbourne.
Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi.
Żonaty z Gitlą Rozenstein, miał z nią córkę Janinę (1920-1942?), zamężną Żak, rozstrzelaną przez Niemców w Zakopanem, oraz syna Jerzego (1930-1942?), który z matką zginęli z rąk niemieckich w getcie warszawskim.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 171/1933
Źródła

M. Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, Warszawa 2010; Lwów i Małopolska Wschodnia w Legionach Polskich 1914-1914, Lwów 1935; „Monitor Polski” nr 171/1933; Rocznik oficerski rezerw 1934; Żydzi bojownicy o niepodległość Polski, Lwów 1939.