Bojownikom niepodległości

Lucjan Bastgen

(1882-1972)

Urodził się 4 lipca 1882 r. w Horodence. Syn Romana i Matyldy z Chęcińskich..

 

Uczył się w gimnazjach w Krakowie i Lwowie, z których był usuwany za działalność patriotyczną. Po uzyskaniu matury od 1900 r. studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim i w 1905 r. uzyskał doktorat.

 

Należał do PPS. W 1905 r. przez sześć miesięcy pracował jako agitator w Łodzi. Uczestniczył w akcjach bojowych oraz przemycaniu broni do Królestwa Polskiego.

 

W okresie od października 1905 do października 1906 r. odbywał obowiązkową służbę wojskową w armii austro-węgierskiej w charakterze jednorocznego ochotnika. Służył w 11 part we Lwowie.

 

Następnie podjął pracę zawodową jako dziennikarz. Publikował recenzje, felietony i reportaże. W 1909 r. był zatrudniony w Dyrekcji Kolei we Lwowie.

 

W tym też roku rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Lwowskim. Ukończył je w 1914 r.

 

W czasie I wojny światowej zmobilizowany do armii austro-węgierskiej, brał udział w walkach na froncie rosyjskim. Ranny, dostał się do niewoli. Leczył się w zajętym przez wojska rosyjskie Lwowie.

 

28 czerwca 1915 r. wstąpił do Legionów Polskich. Służył w artylerii (1 i 2 bateria). Jako chor. art. z 1 maja 1916 r. był adiutantem parku artyleryjskiego. W 1917 r.  w Inspektoracie Werbunkowym w Łukowie.

 

Po kryzysie przysięgowym z lipca 1917 r. przeszedł do Polskiego Korpusu Posiłkowego. Służył w Stacji Zbornej PKP w Krakowie. W następstwie akcji II Brygady pod Rarańczą internowany przez Austriaków w Witkowicach. Potem uwolniony.

 

Od 1 listopada 1918 r. uczestniczył w obronie Lwowa przeciwko Ukraińcom na odcinku V (Szkoła Sienkiewicza). Ranny 15 listopada. Podczas wojny 1918-1920 r. został trzykrotnie ranny. Z dniem 1 lutego 1920 r. awansował do stopnia kpt. art. Potem służył w 9 pap – w październiku 1920 r. dowodził dyonem.

 

Po wojnie, zweryfikowany jako mjr art. z 1 czerwca 1919, służył w 9 pac; był komendantem kadry baterii zapasowej (1923), dowódcą dyonu oraz kwatermistrzem pułku (1924). Potem (od 1 października 1927 r.) dowodził 1 dyonem pociągów pancernych. 31 lipca 1928 r. przeszedł w stan spoczynku.

 

Początkowo mieszkał w Jabłonnie, następnie pracował jako naczelnik wydziału ogólnego Zarządu m. Lublina, a później w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym. Od 5 marca 1931 komisarz rządu m. Biała (do 1934 r.), potem sprawował funkcję wiceburmistrza tego miasta.

 

Należał do Związku Legionistów Polskich.

 

W 1939 r. nie został zmobilizowany; przedostał się do rodziny w Łukowie, gdzie przebywał podczas niemieckiej okupacji.

 

Od końca 1940 r. uczestniczył w działalności konspiracyjnej w szeregach ZWZ/AK. Był oficerem wywiadowczym. Latem 1944 r. uczestniczył w akcji „Burza” na Lubelszczyźnie. Wcielony do 2 Armii LWP, już 11 września został aresztowany przez Sowietów pod zarzutem współpracy z Niemcami i osadzony w obozie nr 168 w Mińsku Litewskim. Do kraju powrócił 20 sierpnia 1945 r.

 

Zamieszkał w Białej. Był dyrektorem państwowej fabryki maszyn i od 1946 do 1950 r. burmistrzem Białej. Potem wiceburmistrz i wiceprezydent Białej. Członek Miejskiej Rady Narodowej.

 

Członek PPS, po jej wchłonięciu przez Polską Partię Robotniczą wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego.

 

Publicysta „Dziennika Zachodniego”, współpracownik „Kroniki Beskidzkiej”.

Od 1970 r. należał do Grupy Literackiej „Gronie”.

 

Należał do Zrzeszenia Prawników Polskich i Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

 

W latach 1945-1960 pozostawał pod obserwacją operacyjną komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, podejrzewany m.in. o współpracę z brytyjskim wywiadem.

 

Zmarł 9 maja 1972 r. w Pszczynie. Pochowany na cmentarzu w Bielsku-Białej.

 

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, pięciokrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi.

 

Żonaty z Janiną Uszyńską (zob.).

Źródła

W. Chocianowicz, Dzieje 1 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów Józefa Piłsudskiego, Londyn 1967; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 4, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2012; „Dziennik Polski, Dziennik Żołnierza” 1972, nr 124; J. Klistała, Martyrologium mieszkańców Bielska, Białej, Bystrej, Czechowic, Dziedzic, Jasienicy, Jaworza, Komorowic, Kóz, Mikuszowic, Porąbki, Szczyrku, Wilamowic, Wilkowic, Zabrzega, w latach 1939-1945 – słownik biograficzny, Bielsko-Biała 2008; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; „Monitor Polski” 1931, nr 179; Obrona Lwowa 1-22 listopada 1918 t. 3, Lwów 1939; J. Polak, Cmentarz Rzymsko-Katolicki w Białej, Bielsko-Biała 1990; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928; Rocznik oficerski rezerw 1934; Za kratami więzień i drutami obozów

t. I, Warszawa 1927.