Bojownikom niepodległości

Ludwik Abczyński h. Abdank

1898–1954

Urodził się 8 sierpnia 1898 r. w Trąbinie pow. Rypin w rodzinie ziemiańskiej, syn Henryka. Był właścicielem cegielni we wsi Gulbiny. W roku 1910 był współzałożycielem spółdzielni mleczarskiej w Trąbinie, w roku następnym zainicjował utworzenie w tej wsi Ochotniczej Straży Pożarnej.

Podczas I wojny światowej w roku 1916 wszedł w skład Rady Opiekuńczej Powiatu Lipnowskiego. Jednocześnie działał w komisji kwesty i był prelegentem w podkomisji ofiar w Radzie Opiekuńczej Powiatu Rypińskiego. Od roku 1917 służył w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW); w 1918 r. pełnił funkcję komendanta POW na pow. rypiński. 11 listopada 1918 r. oddział POW pod jego dowództwem otoczył siedzibę landrata w Rypinie i wraz z Romanem Gumińskim oraz cywilnym przedstawicielem miejscowego społeczeństwa Kazimierzem Gorczyńskim przejął od Niemców władzę w mieście. Zdobyto broń i amunicję, dużo żywności, tabor kolejki konnej i magazyny ze zbożem. Przejęto więzienie, skąd uwolniono trzech żołnierzy POW. We wniosku o nadanie Krzyża Walecznych napisano:

Przygotował i zorganizował rozbrajanie Niemców w pow. rypińskim. Zapobiegł ucieczce kolumny samochodowej niemieckiej z Rypina do Brodnicy. Zatrzymał samochód ciężarowy z benzyną, który oddał organizacji POW w Rypinie. Odebrał sam od uciekających żołnierzy 12 karabinów i zaopatrzył w nie milicję powiatową, którą zorganizował. Zorganizował posterunki graniczne i uczestniczył jako dowódca w częstych potyczkach z napadającymi oddziałami niemieckimi. Podczas tych utarczek stracił 3 ludzi. W dniu 11 listopada 1918 r. przejął od landrata w Rypinie cały powiat wraz z kasą, w której było przeszło 700 000 marek. Po przeliczeniu pieniędzy postawił przy kasie wartę i zdał kasę władzy polskiej, która się wkrótce zorganizowała. W ogóle spisał się dzielnie i w dużej mierze przyczynił się do utrzymania spokoju i bezpieczeństwa w pow. rypińskim.

W niepodległej Polsce (po 11 listopada 1918) organizował struktury Policji Państwowej (PP) w Rypinie, gdzie został pierwszym komendantem PP powiatu rypińskiego. Od października 1919 r. przeniesiony na stanowisko komendanta PP powiatu Łódzkiego, w latach 1922–1925 był komendantem PP powiatu rówieńskiego. Od 15 września 1931 r. do 8 października 1934 r. w stopniu podinspektora sprawował funkcję komendanta PP Okręgu IX tarnopolskiego, następnie do 7 lutego 1936 r. komendanta wojewódzkiego Okręgu XV nowogródzkiego. W roku 1936 wystąpił z policji, przeniósł się do Warszawy, gdzie objął funkcję Głównego Komendanta Ochrony Narodowego Banku Polskiego, którą pełnił do 1939 r. Od roku 1934 należał do Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Wojska.

Po klęsce kampanii wrześniowej 1939 r. brał udział w działalności konspiracyjnej; pod ps. „Ostrowski” kierował organizacją Państwowy  Korpus Bezpieczeństwa w Łodzi.

Zmarł 21 kwietnia 1954 r., został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Żonaty ze Stanisławą Gockowską, syn Jan (1912–1979), powtórnie żonaty z A. Kaltenberg.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych.

Źródła

W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863–1938. Słownik biograficzny, t. 1, Mińsk Mazowiecki – Warszawa – Kraków 2011; Hanna Szczechowicz, Administracja ziemi dobrzyńskiej w latach 1918–1939, Włocławek, 2012;  Mirosław Krajewski, Nowy Słownik Biograficzny Ziemi Dobrzyńskiej, Rypin, 2014; R. Litwiński, Korpus policji w II Rzeczypospolitej. Służba i życie prywatne, Lublin 2007; „Monitor Polski”, 1933, nr 24; http://bc.wbp.lodz.pl/Content/67979/Lodzki_Dziennik_Urzedowy1919nr062a… (dostęp: 10 grudnia 2021); https://bibliotekacyfrowa.eu/Content/30373/outimg-0001.pdf (dostęp: 10 grudnia 2021).