Bojownikom niepodległości

Ludwik Bombas

(1892–1970)

Ludwik BombasUrodził się 25 sierpnia 1892 r. we Lwowie. Syn Macieja i Anieli z Sawickich. W roku 1911 ukończył IV Gimnazjum im. J. Długosza we Lwowie, następnie wstąpił do Metropolitarnego Seminarium Duchownego w tym mieście, podejmując jednocześnie studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Lwowskiego. 27 czerwca 1915 r. został wyświęcony na kapłana. Podjął pracę jako wikariusz w parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Złoczowie.

Podczas I wojny światowej, w 1915 r. został powołany do armii austro-węgierskiej, sprawował funkcję kapelana w szpitalach wojskowych w Wiedniu. Jednocześnie studiował teologię na wiedeńskim uniwersytecie, uzyskując doktorat.

Od 1 listopada 1918 r. uczestniczył w obronie Lwowa przeciwko Ukraińcom na odcinku V (Szkoła Sienkiewicza). Był kapelanem szpitala II Grupy Wojska Polskiego. Od 15 grudnia kapelan grupy kpt. Ludwika de Laveauxa, przekształconej w styczniu 1919 r. w I baon 4 pp leg. Do kwietnia brał udział w walkach z Ukraińcami w okolicach Lwowa. Następnie kapelan 4 pp leg. Uczestniczył w wojnie z Rosją bolszewicką 1919–1920 na froncie litewsko-białoruskim. 1 października 1919 r. został proboszczem garnizonu w Wilnie. Jednocześnie podjął studia uzupełniające na Uniwersytecie Stefana Batorego. Od 16 lutego 1920 r. był proboszczem 1 DP Leg. W jej składzie walczył na Ukrainie, w bitwie warszawskiej i niemeńskiej. Od 1 stycznia 1922 r. kierownik Rejonu Duszpasterskiego we Lwowie. Zweryfikowany jako st. kpl. (mjr) z 1 czerwca 1919 r. W latach 1922–1934 był kapelanem w Korpusie Kadetów nr 1 we Lwowie. Co najmniej od 1927 do 1930 r. równocześnie st. kapelan garnizonu lwowskiego. W roku 1930 uzyskał doktorat ze św. teologii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Jednocześnie pracował jako wykładowca wymowy na Uniwersytecie Jana Kazimierza (1931–1934). 14 sierpnia 1934 r. został administratorem parafii wojskowej pw. św. Kazimierza w Katowicach. 1 stycznia 1935 r. awansował na proboszcza (ppłk.). Członek Zarządu Okręgu Katowickiego Polskiego Białego Krzyża.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. był szefem służby duszpasterskiej 23 DP. Po kapitulacji armii (20 września) dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł. Dołączył do walczących jeszcze oddziałów polskich, objął funkcję kapelana Centrum Szpitalnego „Zamość”. Po jego likwidacji (20 grudnia 1939) przedostał się do Francji. Tam w stopniu dziekana (płk.) w roku 1940 pełnił funkcje szefa służby duszpasterskiej 1 DGrenadierów. Uczestniczył w kampanii francuskiej. Po rozwiązaniu dywizji (21 czerwca 1940) dostał się do niewoli niemieckiej, z której powtórnie zbiegł. Przez Hiszpanię, Portugalię i Gibraltar, w połowie listopada dotarł do Szkocji. Tam przydzielono go do dowództwa 1 Korpusu Polskiego. Od 1 marca 1941 r. służył jako dziekan Polskich Sił Powietrznych. 15 lipca 1941 r., jako członek Polskiej Misji Wojskowej, wyjechał do Kanady. Był kapelanem Polskiego Ośrodka Rekrutacyjnego. W roku 1942 ponownie w Szkocji; sprawował funkcję dziekana 1 Korpusu Polskiego. W latach 1943–1946 szef służby duszpasterskiej Jednostek Wojska Polskiego w Wlk. Brytanii.

Po wojnie pozostał na emigracji. Pełnił funkcję naczelnego kapelana Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w Wielkiej Brytanii. Po demobilizacji w roku 1948 zamieszkał w Szkocji. Wikariusz generalny polskich księży w Szkocji, od 4 października 1948 r. był rektorem Polskiej Misji Katolickiej w Szkocji. Równocześnie pełnił funkcje duszpasterza w polskiej parafii w Edynburgu. Tam zorganizował i prowadził Akademickie Stowarzyszenie Veritas, Sodalicję Mariańską, Koło Powołań oraz Koło Młodzieży. Uzyskał godność szambelana Jego Świątobliwości (1957) oraz pronotariusza apostolskiego (1965). W roku 1965 otrzymał tytuł infułata. W roku 1969 poprosił o zwolnienie ze stanowiska rektora Polskiej Misji Katolickiej ze względu na stan zdrowia.

Zmarł 29 marca 1970 r. w Edynburgu, został pochowany na Cmentarzu Mount Vernon.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 3 kl., Krzyżem Niepodległości, pięciokrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi i złotym Krzyżem Biskupa Polowego oraz francuskim Krzyżem Wojennym, wyróżniony przywilejem rokiety i mantoletu.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 255/1933
Źródła

CAW, AP.I.481.B.10308; Czwarty Pułk Piechoty 1806-1966, Londyn [1965]; Duszpasterstwo wojskowe w okresie posługi abp. Stanisława Galla biskupa polowego Wojsk Polskich. Wybór dokumentów źródłowych 1918-1933, Warszawa 2018; L. Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Lublin 1986; Kapelani wrześniowi, Warszawa 2001; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 255/1933; Obrona Lwowa 1-22 listopada 1918 t. 3, Lwów 1939; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; Schematyzm Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z Mapą Diecezji i dodatkiem Spisu Polskich Parafij i Polskiego Duchowieństwa w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Stan z 1 stycznia 1925 r. (oprac. Z.A. Czernicki), Kraków 1925; W. Staniszewski, Bombas Ludwik, w: Encyklopedia Katolicka t. 2, Lublin 1976; B. Szwedo, Kapelani wojskowi na drogach ku niepodległości. Sto biogramów na stulecie Biskupstwa Polowego w Polsce, Warszawa 2019; Wykaz duchowieństwa wojskowego, oraz kościołów i kaplic garnizonowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej za 1924-ty rok, Warszawa [1924]; Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz kościołów i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej za 1928 r., Warszawa 1928; Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz parafij, kościołów i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej na 1929 r., Warszawa 1929; Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz parafij, kościołów i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej na 1930 r., Warszawa 1930.